25 dhjetor  2024

Në vitin që po lëmë pas 2024, në Francë për më pak se 12 muaj u ndërruan katër kryeministra. Nëntë ditë pas fillimit të vitit, Elizabet Born ia la postin e kryeministres Gabriel Atalit, kryeministrit më të ri në historinë e Republikës së Pestë të Francës. Ai ia la postin e tij në shtator Mishel Barnieut, kryeministrit më të vjetër në historinë e Republikës së Pestë të Francës. Pas vetëm tre muajsh në karrigen e kryeministrit, ai u zëvendësua më 13 dhjetor nga Fransoa Bajru dhe kështu Qeveria e Barnier u bë më e shkurtra në historinë moderne franceze. 

Kriza u shkaktua nga rezultati i zgjedhjeve evropiane në Francë në qershor. Pastaj fitoi Tubimi Kombëtar i ekstremit të djathtë dhe blloku i Makronit mbeti në vendin e dytë me një diferencë mjaft të madhe. Presidenti francez më pas shpërndau dhomën e ulët të parlamentit dhe thirri zgjedhje të parakohshme. Në raundin e parë, e djathta ekstreme fitoi përsëri. Në raundin e dytë të zgjedhjeve parlamentare, fronti i krahut të djathtë anti-ekstremist i përbërë nga e Majta e Bashkuar dhe Makronistët dhe aleatët e tyre të qendrës e shtynë Tubimin Kombëtar nga vendi i parë në të tretin, por më pas e Majta e bashkuar çuditërisht u ngrit në vendin e parë, ndërsa kampi i Makronit mbeti në vendin e dytë. Dhoma e ulët e parlamentit u fragmentua në tre blloqe, ku asnjëri prej tyre nuk kishte shumicë absolute, e Makroni më pas refuzoi të emëronte kandidatin e së Majtës së Bashkuar për kryeministër, Lusi Kast, duke argumentuar se nuk do të mbështetej nga e djathta në parlamentin francez dhe se vendi nuk do të dilte nga kriza politike. Pas tre muajsh, Qeveria e Mishel Barnier nuk arriti të fitojë popullaritet dhe u zëvendësua me votim mosbesimi për shkak të ligjit të buxhetit për vitin e ardhshëm. 

Edhe emërimi i Bajrusë për kryeministër tjetër të ri nuk ishte pa probleme. Makron zhvilloi konsultime me një numër partish, duke përjashtuar të djathtën ekstreme dhe të majtën radikale. Mediat franceze deri para do kohëpretendonin se ai nuk donte të emëronte Bajrounë dhe se ai ia ofroi postin ish-ministrit të Jashtëm Zhan Iv Le Drian, i cili ka refuzuar atë sepse ishte shumë i vjetër. Në fund, Makroni u detyrua të zgjidhte qendrën Bajru, e cila dyshohet se e kërcënoi atë se nëse nuk nominohej, ai mund ta tërhiqte partinë e tij nga blloku parlamentar presidencial, raportuan mediat franceze. 

Në vitin 2025, Bajru është në pritje të gjykimit për riorientimin e fondeve evropiane, gjë që paralajmëron mandat të tij të shkurtër kryeministror. Nëse parashikimet bëhen të vërteta se Bayrou mund të marrë dënim me kusht, Makron do të thyejë rekordin për shumë kryeministra gjatë mandatit të tij presidencial. Rekordi aktualisht mbahet nga Fransoa Miterani , i cili ka pasur shtatë kryeministra gjatë 14 viteve të tij në pushtet. Ndryshe nga ai, megjithatë, mandati i Makronit zgjat pesë vjet dhe kanë mbetur dy vjet e gjysmë deri në fund të mandatit të tij të dytë

Dhe derisa Franca po përpiqet të dalë nga kriza politike e kombinuar me problemet financiare që dalin nga deficiti buxhetor prej rreth gjashtë përqind të PBB-së, prandaj Komisioni Evropian nisi procedurë kundër saj këtë verë që mund të çojë në dënime të mëdha, Makron ndoqi diplomacinë aktive në të gjitha frontet e mundshme dhe foli me zë të lartë për çdo ngjarje të madhe në botë.

Në vitin 2024, Franca priti disa ngjarje që kreu i shtetit arriti t 'i shndërronte në samite magjepsëse.

Gjatë verës, Parisi priti Lojërat Olimpike dhe Paraolimpike, të cilat tërhoqën një numër liderësh me të cilët Makron pati takime dypalëshe.

Në fillim të tetorit, u mbajt Samiti i 19-të i Frankofonisë. Nga 88 shtetet anëtare të Organizatës Ndërkombëtare të Frankofonisë, forumi u ndoq nga udhëheqësit e rreth 50 prej tyre, dhe një numër takimesh dypalëshe në nivelin më të lartë u mbajtën në periferi të forumit. Ky ishte samiti i parë i organizatës në 33 vjet në vendin ku ndodhet selia e saj. Forumi u zhvillua në sfondin e një serie krizash globale të diskutuara nga udhëheqësit frankofonë.

80 vjetori i zbarkimit të forcave aleate në Normandi, i cili u zhvillua në qershor, u kthye gjithashtu në një ngjarje të madhe diplomatike.

Në fundjavën e 7 dhe 8 dhjetorit, 2.500 mysafirë të shquar, duke përfshirë udhëheqës dhe përfaqësues të rreth 50 vendeve, erdhën në Paris për të marrë pjesë në hapjen e Notër Damit, katedrales së Parisit që ishte rindërtuar pas një zjarri. Ngjarja edhe një herë ofroi një mundësi për diplomacinë dypalëshe shumëdrejtimëshe. Kryeministrja italiane Xhorxha Meloni shfrytëzoi rastin për të biseduar me Presidentin e zgjedhur të SHBA Donald Tramp dhe miliarderin Elon Mask, i cili do të jetë pjesë e administratës së ardhshme të Trampit. Kancelari austriak Karl Nehammer bisedoi me Presidentin ukrainas Volodimir Zelenski, duke i ofruar Vjena të jetë nikoqire e bisedimeve të mundshme paqesore midis Ukrainës dhe Rusisë.

Por arritja e vërtetë diplomatike për Makron erdhi nga takimi 35-minutësh që ai organizoi midis Zelenskit dhe Trampit në Pallatin Elise, në të cilin ai personalisht mori pjesë. Zelenski e përshkroi takimin si të mirë dhe të frytshëm, ndërsa Makron tha se përpjekjet për të arritur paqen dhe sigurinë në Ukrainë do të vazhdojnë. Një ditë pas takimit, ndërsa ishte ende në Paris, Tramp bëri thirrje për një armëpushim të menjëhershëm në Ukrainë dhe negociata për të arritur një marrëveshje për t'i dhënë fund "kësaj çmendurie." Disa ditë më vonë, Zelenski shprehu mirënjohje të thellë ndaj Trampit për vendosmërinë e tij të fortë për t'i dhënë fund luftës, ndërsa në një intervistë me edicionin francez të Pari Maç, Tramp përsëriti se "përparësia është zgjidhja e problemit të Ukrainës me Rusinë, sepse këto dy vende po pësojnë humbje të paimagjinueshme njerëzore."

 Në shtator, Makron u kthye në sesionin vjetor të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së pasi lëshoi ngjarjen vitin e kaluar për shkak të një vizite shtetërore në Francë nga Mbreti Britanik Çarlsi i III. Nga foltorja e OKB-së, Makroni paralajmëroi se njerëzimi po bëhet më i fragmentuar, ndërsa rrethanat kërkojnë përgjigje të përbashkëta për krizat e shumta botërore.

Makron ishte ndër udhëheqësit, vërejtjet e të cilëve tërhoqën vëmendjen ndërkombëtare gjatë samiteve të G7 (SHBA, Franca, Gjermania, Mbretëria e Bashkuar, Italia, Kanadaja dhe Japonia) në qershor në Borgo Ignacia në Itali dhe në MED9 (Francë, Itali, Spanjë, Greqi, Qipro, Maltë, Portugali, Kroaci dhe Slloveni) në Pafos në Qipro në tetor.

 Gjatë samitit të G20 (Shtetet e Bashkuara, Argjentina, Brazili, Meksika, Australia, Kanadaja, Republika e Afrikës së Jugut, Franca, Italia, Mbretëria e Bashkuar, Gjermania, Kina, Koreja e Jugut, India, Indonezia, Japonia, Arabia Saudite, Turqia, Rusia dhe BE) në mes të nëntorit në Rio de Zhanajro, Makron kritikoi ashpër "një qeveri botërore" jofunksionale dhe bëri thirrje që reformat në G20 të jenë jo vetëm një format lidershipi që publikon deklarata që askush nuk i lexon.

Vendi ynë ka qenë gjithashtu në axhendën diplomatike të Makronit për vitin e kaluar. Në fillim të nëntorit, në margjinat e Samitit të 5-të të Bashkësisë Politike Evropiane në Budapest, Presidenti francez u takua me Kryeministrin maqedonas Hristijan Mickoski, të cilit i përsëriti se "Franca do të mbështesë të gjitha përpjekjet e Maqedonisë së Veriut në rrugën drejt BE-së, në përputhje me detyrimet e saj ndërkombëtare."

Foto: EPA