Tiranë, 26 nëntor 2024 (MIA)- Dje Akademia e Shkencave e Shqipërisë në bashkëpunim me Akademinë e Shkencave dhe Arteve të Kosovës organizoi një konferencë shkencore me temë “Në 80-vjetorin e Çlirimit të Shqipërisë nga pushtimi nazifashist”.

Në hapje të konferencës, kryetari i ASHSH, Akademik Skender Gjinush, pasi u shprehu të pranishmëve urimet për festën e 80-vjetorit të Çlirimit të vendit, falënderoi organizatorët e konferencës dhe pjesëmarrësit nga Kosova, Maqedonia e Veriut, nga Akademia Ushtarake dhe Akademia e Policisë, etj.

Ai theksoi se, qasja ndaj rolit të shqiptarëve gjatë Luftës së Dytë Botërore në Shqipëri, Kosovë e Maqedoninë e Veriut, një nga ngjarjet më të mëdha e më tragjike të njerëzimit, ka të bëjë jo thjesht me qëndrimin ndaj një periudhe historike, por me vlerësimin e një prej tipareve më të vyera të një populli, atë të antifashizmit, tipar themelor ky i popujve sot, në botën demokratike.

Krahas studiuesve nga Tirana, Prishtina, Greqia, Italia, Britania e Madhe, në këtë konferencë shkencore ndërkombëtare morën pjesë edhe dy përfaqësues nga ITSHKSH, Shkup, drejtori, Prof. dr. Skender Asani, Prof. dr. Isamedin Azizi me kumtesën: “Përcaktimi i shqiptarëve të Maqedonisë për Luftën Nacionalçlirimtare dhe bashkëpunimi me Luftën Nacionalçlirimtare të Shqipërisë.”

Sipas studiuesve Asani dhe Azizi Shqiptarët e Maqedonisë së Veriut, si mbarë populli shqiptar, dëshmuan pjekurinë më të lartë politike, duke u rreshtuar me Luftën Nacional-Çlirimtare, me luftën antifashiste, si një shpresë se kështu do të kontribuojnë për bashkimin kombëtar në mënyrë që të mos akuzoheshin pas përfundimit të Luftës së II-të Botërore si mbeturinë reaksionare, e cila “duhej asgjësuar”.

Për auditoriumin shkencor e akademik të kësaj konference ishte me interes edhe elaborimi që i bënë stiudiesit Asani dhe Azizi evoluimit të qëndrimeve politike maqedonase kundrejt shqiptarëve dhe rolit të këtyre të fundit në rrjedhat e luftës antifashiste.

“Zanafilla e evoluimit të qëndrimit të maqedonasve karshi shqiptarëve filloi në momentet kur do të bëhen ndryshime rrënjësore në strukturat udhëheqëse të LNÇ-së dhe të Partisë Komuniste të Maqedonisë (PKM), në prag të përfundimit të Luftës II Botërore të cilat, tanimë do të jenë nën ndikimin e fuqishëm të rrymës proserbe që vinte nga ana e komisarëve serbë të dërguar në Maqedoni. Kjo u bë shumë e qartë edhe në mbledhjen e parë të ASNOM-it. Ndonëse shqiptarët ishin mjaft aktivë gjatë Luftës II Botërore dhe barra e aktiviteteve luftarake peshonte mbi pjesët e Maqedonisë Perëndimore, në këtë mbledhje ata tërësisht u anashkaluan. Vendimet dhe normativat e tjera juridike që u aprovuan në mbledhjen e parë të ASNOM-it, përcaktuan pozitën shtetërore të popullit maqedonas, kurse popullata shqiptare e Maqedonisë u cilësua si pakicë nacionale. Nga pozita e së drejtës për vetëvendosje, që iu ishte ofruar më herët, shqiptarët do të përfundojnë në statusin e pakicës kombëtare”, thuhet ndër të tjera në kumtesën e studiuesve Asani dhe Azizi.

Si sublimim i të gjitha kumtesave që u lexuan në këtë konferencë shkencore ndërkombëtare, doli konstatimi se shqiptarët për herë të parë me luftën antifashise e tyre u imponuan si subjekt e faktor ndërkombëtar dhe nuk lejuan të trajtoheshin si më parë në kulisat e politikës e të diplomacisë të Fuqive të Mëdha që vendosnin për fatin e tyre dhe të Shqipërisë pa i pyetur e duke i nëpërkëmbur. Lufta Antifashiste Nacionalçlirimtare dhe rreshtimi krahas Aleatëve të Mëdhenj të Kombeve të Bashkuara forcoi pozitën ndërkombëtare të Shqipërisë dhe e shpëtoi atë nga disa përpjekje që u bënë pas Lufte për t’i cenuar integritetin territorial dhe ndërhyrjen në punët e brendshme.