9 Мај 2024

Глас на Америка

Северна Македонија во средата ја избра својата прва жена претседател, откако владејачките социјалдемократи претрпеа историски загуби на двојните претседателски и парламентарни избори.

Гордана Силјановска-Давкова, поддржана од конзервативците, 70-годишна професорка по право, беше прогласена за победничка откако доби поддршка од речиси 65 отсто со повеќе од две третини од гласовите преброени во вториот круг од претседателските избори.

- Има ли поголема промена од тоа да се избере жена за претседател? им порача Силјановска-Давкова на партиските симпатизери. „Ќе застанам со жените во правењето на овој голем чекор напред, чекор кон реформите“.

Актуелниот претседател Стево Пендаровски призна пораз откако освои малку повеќе од 29 отсто од гласовите.

Силјановска-Давкова беше поддржана од конзервативната партија ВМРО-ДПМНЕ, која имаше огромна корист од незадоволството на народот поради бавниот пат на земјата кон членство во Европската унија и нејзината забавена економија.

Коалицијата предводена од ВМРО-ДПМНЕ водеше со речиси 43 проценти на парламентарните избори, додека коалицијата предводена од социјалдемократите, која е власт најмалку седум години, се бореше да го задржи второто место со 14,8 отсто, веднаш пред група на партии предводени од партијата на етничкото албанско малцинство ДУИ.

Прославите во главниот град Скопје беа придушени од невреме со грмотевици што предизвика прекини во снабдувањето со електрична енергија.

По убедливата победа на конзервативците ќе следат разговори за поделба на власта за контрола на парламентот со 120 места. Но, лидерот на социјалдемократите Димитар Ковачевски, кој беше премиер од 2022 година до почетокот на оваа година, го призна поразот на неговата партија доцна во средата на парламентарните избори и најави дека ќе се повлече откако партијата ќе избере нов лидер.

Победата за Силјановска-Давкова ја прави првата жена што ќе ја извршува главно церемонијалната функција претседател откако земјата стекна независност од поранешна Југославија во 1990-тите.

Кампањата која траеше еден месец се фокусираше на бавниот напредок на Северна Македонија кон пристапување во 27-члената ЕУ, владеењето на правото, корупцијата, борбата против сиромаштијата и справувањето со рамниот економски раст на земјата.

Лидерот на ВМРО-ДПМНЕ Христијан Мицкоски ја предводеше коалицијата од 22 партии наречена „Твоја Македонија“ која ги обвини противниците за неспособност и правење понижувачки компромиси во обидот да се решат споровите со соседите на Северна Македонија.

Мицкоски (46) им рече на поддржувачите дека идната влада предводена од конзервативците ќе ја направи борбата против корупцијата свој приоритет.

„Секој до еден што извршил криминал и корупција ќе одговара“, рече тој. „Народот и ја оддржа на владата најважната лекција и ја спаси својата земја … Ја вративме надежта и вечерва имаме причина да славиме“.

Членката на НАТО, Северна Македонија е кандидат за членство во ЕУ од 2005 година, но беше блокирана поради последователните спорови со соседите Грција и Бугарија, како и бавниот напредок во некои реформи потребни за унапредување на членството.

Членство бараат и Албанија, Босна и Херцеговина, Црна Гора и Србија.

Скопјанката Гордана Герасимовски рече дека е разочарана што земјата толку долго чекала за влез во ЕУ, но сега се надева на вистински напредок.

„Требаше одамна да бидеме дел од Европската унија“, рече таа. „Тоа е она што ни недостига, но се надеваме дека со текот на времето ќе стигнеме таму каде што толку долго сакавме да бидеме“.

Повеќе од 2.300 домашни и меѓународни набљудувачи беа овластени да ги следат изборите.

Фото: ЕПА