Белград, 12 мај 2023 (МИА) - Повеќето српски медиуми по двата масакри на 3 и 4 мај во ОУ „Владислав Рибникар“ во Белград и во селата кај Младеновац и Смедерево, не го почитуваа новинарскиот кодекс и етика, пишува денеска Истражувачко-издавачкиот центар Демостат.

„За време на вакви настани, медиумите имаат голема одговорност да известуваат во согласност со новинарскиот кодекс и етика, почитувајќи ги основните професионални стандарди - и пред се, важно е да не се објавуваат непроверени информации. Сепак, многу српски медиуми паднаа на тој тест, затоа што се препуштија на сензационализам и паушално толкување, со желба први да ја соопштат веста, да имаат најдетални (дез)информации за настанот чие објавување не е од суштински интерес за јавноста и да добијат што е можно повеќе кликови“, објави Демостат на својата веб-страница.

Како што се додава во текстот, ширењето на дезинформации и лажни и непроверени вести откако ќе се случи голема трагедија може да предизвика дополнителна конфузија, збунетост, страв, вознемиреност и паника и да ја загрози јавната безбедност.

Демостат потсетува дека српските медиуми го објавија идентитетот на момчето што пукаше во училиштето, вклучувајќи и негова фотографија, неполни два часа по вооружениот напад, додека српските власти истиот ден изнесоа низа информации, како што се податоци за неговото семејство, приходите на неговите родители, но и детали од неговото медицинско досие, кои потоа ги пренесоа медиумите.

„Сведоци сме дека порталите, но и некои телевизии, лицитираа со бројот на жртвите во масакрот во белградското училиште, пред МВР и официјално да се обрати до медиумите со соопштение. Многу портали објавија дека наставничката по историја која беше ранета во пукањето починала, но по одредено време таа вест беше демантирана“, наведува Демостат.

Недолго по масакрот во училиштето, многу медиумски портали во Србија објавија фотографија од момчето за кое тврдеа дека е К.К., кој го извршил масакрот. Но, на фотографијата на која се гледаат три лица, на која многу медиуми го додадоа описот „последната фотографија од момчето кое го изврши масакрот“, го нема К.К. туку младиот човек Едвин Хотеа кој живее во Даблин и кој самиот на својот канал на ТикТок објасни дека тој е личноста на фотографијата.

Освен српските медиуми, контроверзната фотографија ја објави и британскиот таблоид Дејли Мејл, но текстот во меѓувреме е отстранет.

На првата официјална прес-конференција на Владата на Србија беше објавено кој се наоѓа на „листата за отстрел“ на малолетниот К.К., а тој список, како што пишува Демостат, „без размислување“ го пренесоа многу медиуми.

„На порталите, во телевизиските емисии и во весниците можеме да прочитаме безброј детали за животот на К.К., за неговото семејство, неговото однесување, можевме да дознаеме во која зграда живее. Новинарите пренесуваат и општи толкувања и теории за тоа зошто момчето решил да изврши страшен чин во своето училиште и како е извршено кривичното дело, игнорирајќи го фактот дека во вакви случаи нема место за сензационализам, бидејќи тоа може да доведе до повторна трауматизација на учесниците и жртвите на настанот, напнатост и страв во јавноста, но и да ги инспирира другите да го имитираат злосторството“, посочува Демостат.

Оттаму, уште додаваат дека медиумите објавиле податоци од истрагата кои не требало да бидат објавени и изјави од различни извори од истрагата кои не можат да се утврдат дали се наводни или вистински, со објаснување зошто дошло до кривичното дело и што рекле малолетник К.К. и убиецот од Младеновац изјавиле на рочиштето или на разговорот со надлежните. 

По пукањето во училиштето, на социјалните мрежи се прошири информација дека за повредените се бараат крводарители. Но, во таа објава беше наведено дека се бараат само донатори кои не се вакцинирани против коронавирусот. Тоа, како што посочува Демостат, беше гнасна дезинформација, но многу брзо се прошири на мрежите и беше споделена од многу профили без многу размислување, но и со вистинска намера да ги измамат своите следачи.

Лажната вест ја демантираше Институтот за трансфузија на крв, на чија страница на Инстаграм, меѓу другото, беше објавено дека здрави луѓе кои ги исполнуваат потребните критериуми можат да даруваат крв, без разлика дали ја примиле вакцината против Ковид или не.

На социјалните мрежи се прошири и песна посветена на жртвите, за која корисниците тврдеа дека ја напишал актерот Жарко Лаушевиќ. Песната со потпис на Жарко Лаушевиќ ја пренесоа и многу српски и регионални портали. Но, само еден ден подоцна дојде демант на претставникот на Лаушевиќ, кој изјави дека познатиот актер нема профили на социјалните мрежи. ссм/

фото: Демостат