Ќустендил, 18 октомври 2021 (МИА/БТА) - Еден од терените каде добрите и чесни новинари можат да ги победат лагите е јазикот, преку битката на приказната, рече Ралица Ковачева, главен и одговорен уредник на Factcheck.bg. за време на дискусијата од третиот панел „Лагата во медиумите“ на Светска средба на бугарските медиуми. Таа посочи дека врз основа на истражувањата, многу често херојот во извештаите на водечките новинари во моментов е нежива личност - вирусот, бројот, случаите. -Ние сме навикнати да зборуваме за луѓето како статистика. Ова покажува колку е важно новинарите да научат да раскажуваат приказни, коментира Ралица Ковачева. Според неа, големата битка се приказните, толкувањата, кадрите. „Таму губиме од оние кои сакаат да ни сугерираат одреден начин за гледање на работите“, рече Ковачева. За време на дискусијата беше истакнато дека многу често медиумите се оптоварени со очекувања што не можат да ги исполнат. Многу од учесниците на форумот се обединија околу идејата дека медиумите се дел од општеството, но се како неговиот црн дроб - местото каде што се собираат сите отрови. -Таму ги гледаме нашите сопствени недостатоци, пороци, проблеми. Ова не значи дека можеме да очекуваме медиумите да ги решат сите наши проблеми, коментираа учесниците на состанокот. Според нив, ако самиот еснаф не одлучи да ги разоткрие недостојните меѓу себе, медиумите не можат да го сторат тоа место нив. -Јазикот на лажни вести и полувистини, особено на социјалните медиуми, е далеку посиромашен од јазикот на вистинското новинарство. Анализата на користениот јазик е еден од методите за откривање fake news (лажни вести – англиски) , кои според експертите се најмалку седум типа, коментира долгогодишниот новинар Јосиф Давидов, уредник на шпанскиот весник „Нов збор“. Најважниот елемент кога зборуваме за лагата е да прашаме кој ја зборува лагата, а најчесто тоа се политичарите од власта. Има работи што новинарот треба да ги знае за да не ја измами својата публика, рече Даниела Горчева, уредник на списанието „Дијалог“ од Холандија. -Најдобрата лага е полувистината кога истовремено кажувате нешто вистинито и нешто невистинито, рече уредничката на „ЕуроЧикаго“, Маријана Христова. Според неа, начин за манипулација со јавноста се информациите што не се пријавуваат, а тоа се долго испробани методи за објавување невистини и неточности. Довербата во медиумите не се добива со пропаганда, секој пат има своја политичка коректност, што е линија на најнизок отпор, додаде Христова. Според доц. Проф. Георги Лозанов, важен услов е да се одбранат гледиштата, врз основа на факти и аргументи. -Мислам дека вистината во медиумите не е филозофска категорија, туку технологија - производство на информации според одредени стандарди, рече Лозанов. Тој додаде дека кога зборуваме за живеење во период на пост-вистината, зборуваме за професионални стандарди што престануваат да функционираат. Обврска на новинарот е да се придржува до овие стандарди, да ја понуди приказната и да и овозможи на публиката да направи свој избор. Новинарството, за разлика од другите, не наметнува конечна вистина, неприкосновена гледна точка, туку ви дава шанса да ја постигнете, коментира доц.проф.Лозанов. Лагата во медиумите не доаѓа од самите медиуми, вели проф.Бојан Знеполски, раководител на Катедрата за социологија на Филозофскиот факултет при Софискиот универзитет „Свети Климент Охридски“. Со пронаоѓањето на Интернетот и големите бази на податоци, информациите ја надминаа секоја можност да бидат проверени, и ова е првиот очигледен извор на лажни вести, додаде тој. Социологот нагласи дека лагата во медиумите се појавува заедно со тековниот процес на демократизација, кој ги разоткрива експертите и властите. Учесниците во дискусијата изразија мислење дека фалсификувањето се прави со цел да се промени изборот, така што просечниот човек не може да го стори тоа. Целта е да се остави впечаток дека ова е негов личен избор, а потоа да остане разочаран. Медиумите честопати не се експерти, рече проф Бојан Знеполски. Тој даде пример на двајца професори кои даваат информации за вакцинација - едниот вели дека е добар, а другиот ги негира. Ова е случај во кој медиумите не можат да бидат вклучени, рече проф. Знеполски. Ралица Ковачева коментираше дека медиумите честопати се „со врзани раце“. Ова е ситуацијата што ја гледаме по трет пат оваа година, во предизборна кампања. Честопати, во формати за дискусија, новинарите не се мешаат во разговорот, не ги побиваат лагите. Се потпираар на другите учесници доколку форматот е дебата. Јасен Дараков – главен уредник на BG Voice, Чикаго, посочи дека станува збор за платени форми во кои новинарите ја преземаат улогата на „девојки на среќата“. Честопати нема потреба од втора гледна точка кога земјата е тркалезна. Кога некој ќе каже дека надвор врне, не е ваша работа да најдете некој што ќе каже дека не е вистина, туку да го отворите прозорецот и да видите, додаде Дараков. -Новинарството има правила, како и секоја професија. Градител на мостови не прави мостови на забите, така што постојат правила, особено кога станува збор за жанрови на информации, коментира Јосиф Давидов. Ако ги „истресете денешните весници од анализите и мислењата нема да има повеќе од 10 проценти чиста информација“, додаде тој. „Лагата ќе исчезне автоматски ако се почитува стандардот на професијата. Така, лагата ќе остане на социјалните медиуми, а борбата против неа се води на поинаков начин “, додаде Давидов. Светската средба на бугарските медиуми се одржува во партнерство со Светиот манастир Рила, општина Ќустендил, Националниот фонд за донации „Бугарија во 13 век“, Државниот културен институт под министерот за надворешни работи, Студентското читалиште „Свети Климент Охридски“, Здружението ГЛАС - Босилеград , Бугарија Ер, Асоцијација за модерна трговија, Поштенска банка, EasyPay.