Иако на првпогледизгледадекавоонлајнпросторотнемаграници и декасветотни е на дофат, воодредениситуацииреалноста е поинаква. Даземемезапримерелектронскататрговија, на којасèповеќесенасочувамезадазаштедимевреме, но и пари.
Вотеорија – процесот на билокоја е-куповина е приличноедноставен, брз и исплатлив. Меѓутоа, сепоставувапрашањетодалитоа е навистинатака и вопракса – баремкогаќејапогледнемеситуацијатавонашетоопкружувањевооднос на прекуграничнатаинтернеттрговија.
Одговорот е – не, а еденодпроблемите е геоблокирањето,сме се соочиле барем еднаш.

Што е геоблокирање?
Какоштокажува и самиотназив, станувазборзаограничување на пристапотдоинтернетсодржини, услугиилипроизводивозависностодгеографскаталокација на којасенаоѓааткорисниците (нивната IP адреса, местотокадештоживеат, работат и сл.). Овасеманифестира на различниначини, како на примертоаштонеможетедапристапитедоодреденивеб-страници, посакуванитепроизводи и услугинеседостапнизавашетопазариште, а доколкууспеетедагинарачате, условитесеполошиотколкузакупувачите на другипазари.

Колку ечестаоваа појава?
ЦЕФТА (Централноевропскидоговорзаслободнатрговија) преднеколкугодининаправиистражувањена оваа тема, а резултатитепокажаадекапречкитевоонлајнпродавницитенајмногусеприсутнивоМолдавија (87,5%), Србија (86,4%), Косово (72%), СевернаМакедонија (69%), Босна и Херцеговина (68,8%). НајмалкусезастапенивоАлбанија (61,9%) и ЦрнаГора (60,9%).

Ворамките на истражувањетобешеанализиранаситуацијатавосекојаодстраните на ЦЕФТА, а претставниците на деловнатазаедницакаконајголемипроблемигиистакнаа – комплициранаталогистика и царинскитепроцедури, високитетаксизаиспораканадвородлокалниотпазар, неизвесностаприиспораката, двојнотооданочување.
Земајќигопредвидфактотдекапроцесот на е-трговијатаопфаќанеколкуклучнифази, какоштосепристапдоонлајнпродавница, регистрација, плаќање и достава, и декавосекојаоднивможедадојдедогеоблокирање, не е ничудоштомногуминајасметаатоваапојавазадискриминација, на којаштоштопобрзотребада ѝ сеставикрај.

Затоа ЦЕФТА преземабројниактивности, обидувајќиседаобезбедиеднаквишансизаситекупувачи, безоглед на тоаодкојастрана на ЦЕФТА доаѓаат.

Штониносатправилата на ЦЕФТА заспречување на геоблокирањето?
СоАкцискиотпланзаЗаедничкиотрегионаленпазар 2021-2024 сепредвидуваслободнодвижење на стоки и услугиворамките на ЦЕФТА, а геоблокирањето е еднаодбариеритекоисесакаатдасеотстранат. Истотака, когаќебидеусвоенаОдлуката на Заедничкиотодбор, ќесеовозможиправилата на Европскатаунијадасеприменуваатворамките на ЦЕФТА, додекаНовиотпланзарастзаЗападенБалканќеовозможинивнапримена и соЕвропскатаунија.
Прекуовие, но и другидокументи и активности, сенастојувадасеолеснипристапотдостоки и услуги, олеснетиплатежнитрансакции, лесенпристапдовеб-странициза е-трговија.
Значи, благодарение на правилата на ЦЕФТА, трговцитенемадаможатдагидискриминирааткупувачите:

Созабраназапристапдоинтернет-страници
Сопренасочување на локалниинтернет-страници
Созабраназапристапилиразличниусловизастоки и електронскиуслуги (нпр. букирање на хотели, хостирање на интернет-страници и слично)
Фокусот е истотака на овозможување на пристапдоситеинтернет-продавници, како и забраназадискриминацијаприплатежнитетрансакции. Трговцитенемадаможатдагоблокираатпристапот на купувачитедоинтернет-трговијатабезогледодкојпазар на ЦЕФТА доаѓаат.

Истотака, немадаможатдаимнаметнатразличниусловизаплаќањепорадиместото на нивнотоживеењеилиработење.

Постоилиситуациивокоигеоблокирањето е оправдано?

Иакогеоблокирањето е неприфатливовомногусегменти, постојатисклучоци.
Горенаведенитеправила на ЦЕФТА гиисклучуваатуслугитеповрзанисозаштита на авторскитеправаилиделавонематеријалнаформа (стриминг на музика и електронскикниги). Истотака, сеисклучени и аудиовизуелни, финансиски, здравствени и социјалниуслуги. Геоблокирањето е оправдано и вослучај на спречување на нелегалниактивности и содржини на интернет.

Сетоованèводидозаклучокдекастанувазборзапрашањесокоесериознотребадасезанимаваме. Некоиодбариеритеќебидатнадминатисопримена на заедничкитеправилазагеоблокирање, додекадругиќебидатделодагендата на останатитеиницијативичијацел е унапредување на електронскататрговијаворамките на ЦЕФТА, попримерот на Европскатаунија.

____________________________________________

MИА - ОТС Комерцијални соопштенија

Напомена: Оригинален текст. За содржината е одговорен нарачателот.