Скопје, 19 јули 2023 (МИА) - Земјава има огромен потенцијал за дигитална трансформација во земјоделството и шумарството, градежништвото и менаџирањето на отпадот со можности за вложување на сериозни средства од јавниот и приватниот сектор. Од друга страна, трендот на дигитална трансформација е многу актуелна тема поради зголемување на потрошувачката на електрична енергија (од 5-9 отсто во вкупната потрошувачка на енергија во наредниот период). Затоа, потребно е самиот дигитален сектор, иако нуди „зелени“ решенија, да стане „зелен“, а двата паралелни процеси на дигитализација и заштита на животната средина да се усогласат следејќи го примерот на Европска Унија. На тој начин може да се искористи придобивката од „зелената дигитализација“ за натамошен развој ја државата.

Ова се дел од заклучоците во Извештајот за подготвеноста на секторите за дигитална трансформација и можниот јаглероден отпечаток, подготвен од Бирото за регионален развој во рамки на проектот „Компјутерската моќ станува зелена“, финансиран од ЕУ.

Според Извештајот, државата активно учествува во целите на Обединетите нации за одржлив развој, кој може да биде загрозен со економски раст базиран на зголемена потрошувачка и нерационално користење на природните ресурси и енергијата, влијаејќи негативно на животната средина и климатските промени. Одговорите на овие предизвици се зелената економија и дигитализацијата преку креирање технологии, инвестиции и работни места. Меѓутоа, дигиталниот сектор за да ги постигне неговите климатски и економски цели, мора да придонесе за одржливиот развој во сите аспекти: циркуларната економија, климатската неутралност и потрошувачката на енергија.

Според Ристо Иванов, консултант и автор на извештајот, по актуелизирање на ова прашање, потребно е „зелената дигитализација“ да се води, насочува и следи на ниво на националната економија,создавајќи алатки за мониторирање кои ќе бидат прифатени и реализирани од приватни и јавни институции.

-Една од алатките за мониторирање е барометарот за зелена дигитализација кој овозможува да се следи степенот на усогласување на овие процеси. Индикаторите за следење се однесуваат на свесноста за потребата од „зелена дигитализација“, изградената законска рамка, стандарди и барања за еко-дизајнот на дигиталните технологии и системот на менаџирање, кој ја одредуваат потребата за инвестирање во зелената дигитализацијата. Почетните чекори се постоење на соодветна законска регулатива со стандарди за дигитализација, ограничување на потрошувачката на енергија на ИТ инфраструктура и опрема, како и начинот на работење на големите центри за чување на податоците. Едноставно, потребна е поголема мотивација на целото општество за усогласување и прифаќање на овој процес на зелена дигитализација, со цел дигиталниот сектор да придонесува за одржлив економски раст, вели Иванов.

Минималните мерки за управување со зелената дигитализација, според Иванов, се однесуваат на дефинирање на задолжителното користење на обновливи извори на енергија, степенот на реупотреба на користената енергија во однос на вкупната потрошувачка на енергија на ИКТ инфраструктурата и/или центрите за податоци.

-Исто така, во однос на енергетски ефикасната инфраструктура на ИКТ потребно е да се намали потрошувачката на електрична енергија по серверска соба од над 500 вати/ч на 200 вати/ч, како и следење и мерење на еквивалент на CO2, што произлегува од потрошувачката на енергија во објектот, додава Иванов.

Како што се наведува во Извештајот, процесите на дигитализација и зелена трансформација се поврзани со исполнување на целите за одржлив развој на Обединетите нации, особено оние за земјоделството и производството на храна, обезбедувањето чиста вода за сите, енергетските предизвици, индустријата и социјалната благосостојба и истражувањата за климата.

Извештај може да се најде на https://gogreenbalkanmed.eu/deliverables/summary-report-readiness-of-the-sector-for-digital-transformation/. мч/са/