5 септември 2025

Си-Би-Ес Њуз

Американските бизниси би можеле да добијат рефундации во вредност од десетици милијарди долари за царините што ги платиле за странски производи.

Американската служба за царина и гранична заштита собрала повеќе од 200 милијарди долари приход од тарифи од американски бизниси од сите големини од октомври до 24 август, според податоците на агенцијата. Од нив, повеќе од 70 милијарди долари доаѓаат од плаќањата на царини за земји, за кои федерален апелационен суд неодамна пресуди дека претседателот Трамп немал овластување да ги наметне.

Тарифите специфични за индустријата, како што се давачките за челик и алуминиум, не се засегнати од одлуката на Судот.

Судот пресуди дека претседателот Трамп незаконски го искористил Законот за меѓународни економски овластувања во вонредни состојби (IEEPA) за да наметне опсежни царини до 145% на десетици американски трговски партнери.

Трамп во среда побара од Врховниот суд да ја преиспита одлуката на федералниот апелационен суд пред таа да стапи во сила на 14 октомври. Апелацијата на Трамп значи дека, засега, нема гаранција дека бизнисите ќе добијат рефундации. Тоа создава повеќе несигурност за претпријатијата кои се борат да балансираат меѓу зголемувањето на цените за да ги покријат трошоците за давачките и потенцијалното одвраќање на клиентите, според експертите за синџири на снабдување.

„Од перспектива на синџирот на снабдување, гледаме многу несигурност, што е случај од 2 април“, изјави Скот Пруно, извршен директор на ITS Logistics, за CBS MoneyWatch. „Никој не знае како да ги цени своите производи, бидејќи не можете да ги изненадите вашите клиенти со цените“.

Ако одлуката на судот остане во сила, американската влада можеби ќе мора да врати милијарди долари приход од царини што ги собрала од бизнисите.

„Тоа би било многу предизвикувачки“

Но, дури и ако Врховниот суд ги укине царините, бизнисите сè уште би можеле да се соочат со пречки при собирањето на рефундациите за давачките што веќе ги платиле на американската влада, изјавија експерти за CBS MoneyWatch. Прво, нема гаранција дека каков било систем за рефундација што ќе го воспостави владата ќе биде автоматски или дека процесот ќе биде едноставен.„Имаше шпекулации дека, ако на крајот Врховниот суд ги укине тарифите, Царинската служба би можела едноставно да издаде рефундации, но не сум сигурен дека тоа ќе се случи на тој начин“, изјави Фелиша Пилам, поранешна извршна директорка на Канцеларијата за трговски односи при Американската служба за царина и гранична заштита, а сегашен виш директор за гео-комерција во APCO, глобална советодавна фирма, за CBS MoneyWatch.

„Најлесниот начин би бил Царинската служба да воспостави процес и да издаде рефундации, наместо да ги принудува компаниите да аплицираат“, додаде таа.

Меѓутоа, на крајот, ако се должат рефундации, администрацијата на Трамп би одлучила како да ги администрира. „Тоа би било многу предизвикувачки, но уверена сум дека Царинската служба може да се справи со тоа“.

Американската служба за царина и гранична заштита не одговори веднаш на барањето за коментар.

Барања за рефундации

Тед Марфи, ко-водител на практиката за глобална арбитража, трговија и застапување на Sidley Austin, изјави за CBS MoneyWatch дека ако Врховниот суд ја потврди одлуката на федералниот апелационен суд дека потпирањето на Трамп на IEEPA за наметнување на тарифи  било незаконско, владата би морала да престане да собира царини од компаниите.

Кога станува збор за враќање на веќе платените давачки, постојат три начини на кои би можеле да се администрираат рефундациите, рече Марфи.Наједноставно, владата би можела да обезбеди автоматски рефундации за бизнисите за платените износи на давачките. „Владата ги има тие информации, па тоа би можело да се случи автоматски“, рече Марфи за CBS MoneyWatch.

„Не мислам дека тоа е особено веројатно, но е опција. „Владата би можела наместо тоа да одлучи дека само тужителите кои поднеле тужба против тарифите имаат право на рефундации, и да бара од дополнителни страни кои бараат рефундации да покренат слични правни постапки. „Во тој случај, би виделе десетици и десетици илјади луѓе кои поднесуваат жалби до Судот за меѓународна трговија“, рече тој.

Но, најверојатната опција за враќање, според мислењето на Марфи, би била владата да се согласи да ги рефундира давачките платени од страните што поднесуваат барања за надомест.

Историски преседан за рефундации

Постојат преседани за владата да ги рефундира бизнисите за плаќањата на царини што подоцна биле прогласени за незаконски. Во 1998 година, Врховниот суд го укина данокот за одржување на пристаништето врз основа на извозот, кој го воведе администрацијата на Реган. Потоа, владата им должеше на компаниите повеќе од милијарда долари поврат на средства, за кои бараше од компаниите да аплицираат за да ги добијат.

Ден Ентони, претседател на Trade Partnership Worldwide, консултантска фирма за трговија, го повтори Марфи, велејќи дека е тешко да се предвиди како владата би можела да избере да ги обработи рефундациите, доколку Врховниот суд утврди дека се должат.

„На администрацијата е да одлучи, и тука станува многу комплицирано и шпекулативно“, рече тој за CBS MoneyWatch.Технички гледано, издавањето рефундации не би било тешко. „Теоретиски, владата би можела брзо да утврди кој што платил и да го рефундира платеното“, рече тој. „Но, владата би можела и да го направи многу тешко и да ги принуди луѓето да поднесуваат барања. Тоа би создало работа за компаниите, но и за владата, која потоа би морала да разгледува барања за рефундации од илјадници компании. Тоа е бесконечно повеќе работа за владата, но јасно е дека владата не сака да враќа пари, па ако го направи процесот тежок, тогаш голем број увозници веројатно нема да го следат“, рече Ентони.

Големите рефундации за бизнисите би можеле да ги оптоварат финансиите на Министерството за финансии, забележаа аналитичарите на TD Securities во извештај во четврток. „Министерството за финансии веројатно би ја зголемило понудата на обврзници уште повеќе за да ги обезбеди дополнителните средства, создавајќи малку нарушувања во подолгорочните приноси, но потенцијално притискајќи ги спредовите за финансирање“, рекоа аналитичарите на TD Securities.

Администрацијата на Трамп би можела да се сврти и кон други вонредни овластувања за да ги замени тарифите на IEEPA со цел да ја одржи ефективната царинска стапка на САД, забележаа аналитичарите.

Ниту Белата куќа ниту Министерството за финансии не одговорија веднаш на барањето за коментар. ссм/

фото: архива