18 септември 2024

Си-Ен-Ен

Хезболах вети дека ќе одговори на вчерашниот израелски напад во кој се убиени неколку луѓе и рани илјадници низ Либан, кога пејџери што припаѓаат на членови на групата поддржана од Иран експлодираа речиси истовремено, што откри масивен безбедносен пробив и ја покажа големината на израелското разузнавање.

Меѓу загинатите во експлозиите имало и едно дете, а околу 2.800 луѓе се ранети, изјави либанскиот министер за здравство Фирас Абиад. Најмалку 170 лица се во критична состојба, додаде тој, иако природата на другите повреди е нејасна.

Овој напад без преседан ризикува дополнително ескалирање на тензиите на Блискиот Исток, кои веќе се зголемени поради војната на Израел против Хамас во Газа. Овој исклучителен инцидент, исто така, ја нагласува ранливоста на Хезболах, чија комуникациска мрежа била компромитирана со смртоносни последици, а следува по серија целни атентати врз нејзините команданти.

Си-Ен-Ен дознава дека експлозиите биле резултат на заедничка операција помеѓу израелската разузнавачка служба Мосад и израелската војска. Иако израелската војска изјави дека нема да коментира за експлозиите, и Либан и Хезболах го обвинија Израел за нападот. Иран, исто така, обвини, нарекувајќи го „израелски тероризам“.

Шпекулациите се зголемуваат околу тоа како нискотехнолошките безжични комуникациски уреди може да биле искористени. „Њујорк Тајмс“ вчера објави дека Израел сокрил експлозиви во серија пејџери нарачани од тајванскиот производител „Голд Аполон“ и наменети за Хезболах. Додаден бил прекинувач за нивно далечинско детонирање, се наведува во медиумскиот извештај.

Основачот и претседателот на „Голд Аполон“ изјави денеска пред новинарите дека пејџерите користени во нападот биле направени од европски дистрибутер. Су Чинг-куанг рече дека неговата фирма потпишала договор со дистрибутерот за користење на брендот „Голд Аполон“.

Видеа што кружат на социјалните мрежи и новински агенции покажуваат моќни експлозии на различни локации низ Либан. Во едно видео од безбедносна камера, се гледа како човек избира овошје во супермаркет кога експлозијата му ја кине торбата на парчиња. Сведоците бегаат откако го слушаат ударот, додека човекот паѓа на земја, држејќи се за долниот дел од стомакот. По неколку секунди, се слуша како стенка од болка.

Други видеа на социјалните мрежи покажуваат голем број ранети луѓе, вклучително и најмалку едно дете. Ранетите беа покриени со крв, многумина со повреди на лицето и рацете. „Овој криминален и предавнички непријател сигурно ќе добие праведна казна за овој грешен напад, како на очекувани, така и на неочекувани начини“, се закани синоќа Хезболах.

Подоцна изјавија дека нивните операции против Израел ќе продолжат и ветија „жестока одмазда што го чека криминалниот непријател за масакрот што го изврши“.

Милитантната група претходно потврди на својот канал на Телеграм дека „работници“ во различни институции на Хезболах биле погодени од експлозиите, со „голем број“ повредени луѓе.

Хезболах долго време ја нагласува тајноста како основен елемент на својата воена стратегија, отфрлајќи високо технолошки уреди за да избегне инфилтрација од израелски и американски шпионски софтвер.

За разлика од другите недржавни актери на Блискиот Исток, се верува дека единиците на Хезболах комуницираат преку внатрешна комуникациска мрежа. Ова се смета за еден од клучните елементи на моќната група, која долго време е обвинувана дека функционира како држава во држава.

Иранскиот амбасадор во Либан, Мојтаба Аман, бил меѓу оние ранети во Бејрут, заедно со двајца вработени во амбасадата, според иранските државни медиуми. Аман има површна повреда и е под надзор во болницата, објави државната агенција ИРНА, повикувајќи се на неговата сопруга.

Либанскиот премиер Наџиб Микати го осуди нападот како „сериозно прекршување на либанскиот суверенитет и криминал по сите стандарди“ на вчерашниот состанок на кабинетот, според државната новинска агенција ННА.

Израелската војска, која разменува напади со Хезболах од почетокот на војната во Газа во октомври минатата година, изјави во соопштение по експлозиите дека нема промени во советите за израелските цивили. „Јавноста е замолена да остане на висока будност, и секоја промена во политиката ќе биде ажурирана веднаш“, се вели во соопштението.

Експлозиви поставени во пејџери

Бран на експлозии погоди неколку области во Либан, особено јужните предградија на Бејрут, според Либанските сили за внатрешна безбедност.

ННА извести дека „хакирани“ пејџери експлодирале во градовите Али Ал-Нахри и Риак во централната долина Бекаа, што резултирало со значителен број повредени. Локациите се упоришта на Хезболах.

Си-Ен-Ен претходно објави дека пејџерите што експлодирале биле купени од Хезболах во последните месеци, според либански безбедносен извор. Уредите детонирале истовремено по приемот на порака во вторник попладне.

Очевидци го опишаа масакрот во Бејрут по експлозиите.

„Бевме изненадени што имаше толку многу луѓе крвави, особено децата“, изјави Мишел Ходегем, жена која работела како болничар во Бејрут. „Многу семејства трчаа до болницата со своите деца на раце.“

Експлозиите резултираа со сцени на „катастрофа“ на многу од погодените локации, додаде таа. „Најтешките случаи беа на луѓето кои беа многу блиску до експлозијата,“ рече таа.

„Бевме изненадени што имаше многу луѓе... имаше крв по патиштата и луѓето со амбулантни возила се превезуваа во болница. Но, не знаевме што се случува“, рече еден сведок, кој не сакаше да биде именуван од безбедносни причини.

Сведокот изјави за Си-Ен-Ен дека отишол во болница за да посети пријател кој носел еден од пејџерите кога експлодирал.

„Овој уред не беше само во рацете на луѓето кои припаѓаат на [Хезболах], туку и во рацете на сите луѓе. Имаше луѓе кои работеа на безбедносното поле кои го користеа тој уред и тие исто така беа повредени“, рече тој.

Дејвид Кенеди, поранешен разузнавачки аналитичар на американската Агенција за национална безбедност, изјави за Си-Ен-Ен дека експлозиите видени во видеата споделени на интернет се чини дека се „премногу големи за ова да биде далечински и директен хак што би го преоптоварил пејџерот и би предизвикал експлозија на литиумска батерија“.

„Поверојатно е дека Израел имал човечки оперативци... во Хезболах... Пејџерите би биле вградени со експлозив и веројатно ќе се активираат само кога ќе се добие одредена порака“, рече тој.

„Комплексноста потребна за да се постигне ова е неверојатна. Тоа би барало многу различни разузнавачки компоненти и извршување. Човечката интелигенција (HUMINT) би била главниот метод што се користи за да се постигне ова, заедно со пресретнување на синџирот на снабдување со цел да се направат модификации на пејџерите“.

Ким Гатас, либански новинар и соработник на списанието Атлантик, изјави за Си-Ен-Ен дека Хезболах неодамна „преминале на ниска технологија“ во обид да спречи атентат на повеќе негови оперативци. Во говорот во февруари, шефот на Хезболах, Хасан Насралах ги повика своите борци да ги фрлат своите мобилни телефони, велејќи: „исклучете го, закопајте го, ставете го во железен сандак и заклучете го“.

Пејџери направени од европски дистрибутер

Повеќе детали се појавија денеска за тоа како израелското разузнавање веројатно го дизајнирало нападот без преседан.

Хсу, основачот на производителот на пејџери Gold Apollo, рече дека неговиот европски дистрибутер, кој подоцна го нарече BAC во изјавата на компанијата, воспоставил врска со тајванската фирма пред околу три години.

Во почетокот, европската компанија увезуваше само пејџери и комуникациски производи на Gold Apollo, рече тој. Подоцна, компанијата му соопшти на Gold Apollo дека сакаат да направат сопствен пејџер и побараа право да го користат брендот на тајванската фирма, рече тој.

Хсу рече дека Голд Аполо наишол на барем една аномалија во своите зделки со дистрибутерот, наведувајќи го жиричниот трансфер за кој требаше долго време да се расчисти.

Тајван нема евиденција за испорачани пејџери на Gold Apollo во Либан или на Блискиот Исток, изјави денеска висок тајвански безбедносен функционер за Си-Ен-Ен. Голд Аполо испорача околу 260.000 пејџери од Тајван од јануари 2022 до август 2024 година, главно во САД и Австралија, рече официјалниот претставник.

Либанските власти ги повикаа граѓаните со пејџери да ги фрлат, ги предупредија болниците да бидат во „висока готовност“ и побараа од здравствените работници итно да се пријават на работа за да помогнат со „големиот број повредени луѓе“.

Експлозиите доаѓаат откако израелскиот безбедносен кабинет во понеделникот гласаше да додаде уште една воена цел на тековниот конфликт со Хамас и Хезболах: обезбедување безбедно враќање на жителите од заедниците долж границата со Либан во нивните домови.

„Израел ќе продолжи да дејствува за спроведување на оваа цел“, соопшти во понеделникот кабинетот на премиерот Бенјамин Нетанјаху.

По речиси една година прекугранична размена на оган меѓу Хезболах и Израел, десетици илјади луѓе се раселени од своите домови во јужен Либан и северен Израел.

САД „не биле вклучени“ во серијата пејџери експлозии во Либан и „не биле свесни“ за каков било напад однапред, според портпаролот на Стејт департментот.

По нападите, европските авиокомпании Ер Франс и Луфтханза ги прекинаа летовите до Тел Авив барем до четврток „поради безбедносната ситуација на локално ниво“.

Ер Франс соопшти дека исто така ги прекинува летовите до Бејрут до четврток, поради стравувањата од ескалација во регионот. ссм/

фото: ЕПА