8 јули 2024

Yahoo News/AFP

Кога лидерите на НАТО ќе го пречекаат украинскиот претседател Володимир Зеленски на нивниот самит во Вашингтон оваа недела, тие ќе потврдат дека Киев еден ден ќе стане членка и ќе ветат дека ќе продолжат да ги вооружуваат тие трупи. Но, тие нема да му го дадат на Зеленски она што најмногу го сака: цврста покана за неговата земја разурната од војна да се приклучи на нивниот сојуз со нуклеарно оружје во скоро време.

Минатата година, неуспехот на НАТО да и даде на Украина јасна временска рамка за членство не помина добро.

Зеленски изведе дипломатска бура на самитот на НАТО во Литванија во 2023 година, оценувајќи го одбивањето на алијансата како „апсурдно“. Сепак, на крајот тој не ги натера лидерите да отстапат од тоа дека поканата ќе дојде само „кога сојузниците ќе се договорат и ќе се исполнат условите“.

Во Вашингтон, западните функционери велат дека се надеваат дека ќе избегнат уште едно разбивање - при што на Зеленски му е јасно кажано дека нема да има конкретен напредок.

Повеќе дипломати рекоа дека шефот на НАТО, Јенс Столтенберг, предвреме изложил што се нуди на состанокот со украинскиот лидер.

„Сцената е подобро подготвена сега“, рече еден дипломат на НАТО, зборувајќи како другите под услов да остане анонимен. „Зеленски ќе мора да прифати што и да биде понудено“.

Самитот е особено важен за американскиот претседател Џо Бајден, бидејќи тој се бори да ја поправи својата кампања за реизбор по штетното дебатно претставување.

Близу до нула

Две и пол години по руската војна во полн обем, Украина останува цврста дека влегувањето под заштитниот чадор на Алијансата предводена од САД е нејзината единствена долгорочна гаранција за безбедност. Но, во Киев постои прифаќање дека самитот во Вашингтон нема да ја приближи земјата кон членството во НАТО.

„Шансите да добиете покана се блиску до нула“, изјави висок украински функционер.

Официјалниот претставник, сепак, додаде дека Киев се надева дека ќе го покаже „чувството на вина“ меѓу сојузниците поради недостатокот на напредок во напредокот во други области.

Најнеподготвени за приближување на Украина до јатото се големите сили, САД и Германија - долго време претпазливи да го довлечат НАТО поблиску до војна со Русија на претседателот Владимир Путин.

Дипломатите велат дека Киев постигнал одреден напредок во клучните реформи како што се воените набавки, но има уште многу работа за да се искорени митото.

Во обидот да и понудат охрабрување на Украина, дипломатите на НАТО велат дека дебатираат нарекувајќи го притисокот за членство на Киев „неповратен“ во декларацијата на самитот.

Алијансата, исто така, најверојатно ќе зборува за поставување на Киев на „мост“ кон приклучување, велат властите.

„Путин рече дека Украина не треба да биде во НАТО, затоа Вашингтон треба да даде многу силен одговор што ќе укаже дека тоа е неповратен процес“, рече европски дипломат.

Надвор од измените во формулацијата, НАТО вели дека ќе ја стави и западната поддршка за Киев на поцврста основа. Дел од тоа ќе биде направено со тоа што Алијансата ќе ја преземе координацијата на испораките на оружје од САД.

Дипломатите велат дека тоа би требало да помогне да се изолираат резервите доколку поранешниот американски претседател Доналд Трамп се врати во Овалната соба.

Сојузниците на НАТО, исто така, потпишаа ветување дека ќе продолжат да му даваат поддршка на Киев со приближна стапка - 40 милијарди евра годишно - колку што ја даваат откако Русија ја нападна.

Но, ветувањето не е правно обврзувачко - и Вашингтон дополнително го намали со инсистирање дека треба да се ревидира следната година.

Повеќе ракетни системи Патриот

Најважната - и конкретна - помош која Зеленски најверојатно ќе ја добие во Вашингтон се заложбите за нови системи за ПВО за подобра одбрана на небото на Украина.

Киев уште во април изјави дека очајно му требаат уште седум ракетни системи Патриот за да помогнат во пресретнувањето на разорните напади на Русија.

Оттогаш се понудени само три напредни системи за воздушна одбрана - Германија, Романија и Италија.

Наводно, САД сега размислуваат за најава за дополнителен систем Патриот за Киев, додека иницијативата предводена од Холандија за составување на друг може да даде резултати.

„Мислам дека ќе имаме дополнителни добри вести за нив на тој фронт“, рече висок американски функционер.

Пред самитот, американскиот секретар за одбрана Лојд Остин рече дека Вашингтон ќе обезбеди нов пакет од 2,3 милијарди долари, вклучувајќи клучна воздушна одбрана.

Еден дипломат рече дека додека на остатокот од самитот можеби „нема месо“, добивањето повеќе воздушна одбрана може барем да остави Зеленски да се чувствува како да постигнал победа.

„Што би сакале повеќе? Убави зборови во декларацијата што не значат многу или воена поддршка? прашал дипломатот. „Ако сте украински претседател, очигледно сакате воена поддршка“. мс/

фото: МИА архива