Shkup, 18 qershor 2023 (MIA) - Nëse pranohet iniciativa e shtatë vendeve anëtare të BE-së për vendimmarrje me shumicë në vend se sikur deri më tani me konsensus, brenda vetë Bashkimit Evropian, atëherë do të mbizotërojë interesi strategjik i Bashkimit dhe kjo do t'i referohet edhe zgjerimit, shprehet në intervistën për MIA-n Sërgjan Majstoroviq, kryetar i Bordit drejtues të Qendrës për Politikat Evropiane dhe anëtar i BIEPAG, ekspert për çështjet evropiane dhe njohës i mirë i politikave të BE-së.

Lidhur me atë nëse kjo mënyrë e vendimmarrjes do të shmangë veton e ardhshme eventuale të Bullgarisë ndaj Maqedonisë së Veriut, ai shprehet se i gjithë procesi i zgjerimit me këtë do të ishte më efikas, në mënyrë që, siç shprehet ai, “të mos përballemi me këto situata ku për shkak të pozicioneve të brendshme politike, ndonjëherë nacionaliste brenda shteteve anëtare, vjen deri te ndalesa e politikë të rëndësishme strategjike siç është zgjerimi”.

Më poshtë është intervista e plotë me Srdjan Majstoroviq me video material, e dhënë në margjinat e Forumit të tretë të Prespës për Dialog në Strugë:

z. Majstoroviq, titulli i Forumit të Prespës të këtij viti është një familje e zgjeruar evropiane deri në vitin 2030. A është ky, sipas Jush, një mision i mundshëm apo i pamundshëm, duke marrë parasysh se në rajon ka ende çështje të pazgjidhura, ekziston çështja me Serbinë dhe Kosovën, e ekziston edhe lodhje nga zgjerimi edhe në vetë Bashkimin Evropian?

“Mendoj se kjo është një pyetje retorike dhe përgjigja për këtë pyetje është e vetmja mundësi për rajonin. Ose do t 'i kthehemi vetes dhe do të njohim momentin historik, që është me të vërtetë dramatik pas sulmit, agresionin të Rusisë kundër Ukrainës. Bota po ndryshon, Evropa po ndryshon, dhe siç tha kancelari gjerman Sholc kohë më parë, Evropa duhet të bashkohet në mënyrë që të mbijetojë në të ardhmen, në atë botë të ardhshme të pasigurisë. Pjesë e këtij bashkimi gjithsesi duhet të jetë edhe aderimi i të gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor drejt Bashkimin Evropian, kjo është mënyra e vetme që Bashkimi Evropian të sigurojë autonominë e tij strategjike, t 'i sigurojë vetes hapësirë manovruese për të menaxhuar fatin e tij në të ardhmen, edhe elitat politike të Ballkanit Perëndimor do të duhet ta lexojnë atë momentum, ta pranojnë atë, ta ndjejnë atë në mënyrën e duhur dhe të fillojnë pastrimin serioz të mosmarrëveshjeve tona të brendshme, rajonale për të zgjidhur çështjet dypalëshe, për të zgjidhur çështjet dypalëshe, për të zgjidhur çështje strukturore, të tilla si mënyra e funksionimit të Bosnjës e Hercegovinës, zgjidhja e çështjes ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, por edhe shtetet anëtare këtu kanë shkallë të madhe të përgjegjësisë, sepse edhe ata janë në njëfarë mënyre të përfshirë në mosmarrëveshjet dypalëshe në rajon, dhe ato do të duhet të njohin atë kontekst historik, kontekstin strategjik dhe të tregojnë shumë më tepër mirëkuptim për situatën në të cilën gjendet rajoni, dhe në këtë drejtim mendoj për rastin konkret në të cilin gjenden Maqedonia e Veriut dhe Bullgaria, të rreket drejt zgjidhjes së atyre çështjeve të mbetura, të cilat nuk janë çështje të thjeshta por komplekse, por çështje nga zgjidhja e të cilave varet fati i qytetarëve të vendeve të këtij rajoni.

Shtatë vende kanë iniciuar BE për të vendosur me shumicë, në vend se me konsensus siç ka qenë rasti deri tani. Nëse kjo do të vlejë për zgjerimin dhe nëse kjo do të shmangte veto eventuale të ardhshme të Bullgarisë ndaj Maqedonisë së Veriut. Çfarë mendoni për këtë iniciativë?

“Mendoj se kjo është një iniciativë shumë e rëndësishme sepse ka të bëjë me përgatitjen e terrenit për mënyrën e vendimmarrjes në Bashkimin Evropian në të ardhmen. Dhe në këtë mënyrë, vendet e Ballkanit Perëndimor duhet t'i kushtojnë vëmendjen e duhur mënyrës se si po zhvillohet ky proces brenda vetë Bashkimit Evropian. Nisma u iniciua nga vetë Franca dhe Gjermania dhe ata duhet të punojnë për të gjetur mënyra për të arritur një zgjidhje dhe për të përdorur vendimmarrjen për çështje të rëndësishme, kryesisht në këtë moment për politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë me një shumicë të kualifikuar. Megjithatë, Ju keni të drejtë, nuk është e mjaftueshme kjo mënyrë e vendimmarrjes të vendoset vetëm në fushën e politikës së jashtme, ajo është gjithashtu e nevojshme të zbatohet për të gjitha politikat e rëndësishme strategjike të Bashkimit Evropian.

Procesi i zgjerimit të Bashkimit Evropian gjithsesi bën pjesë në atë grup të çështjeve të rëndësishme strategjike për të cilat vendet anëtare duhet të marrin vendime, e në këtë mënyrë ky proces do të ishte shumë më efikas, në mënyrë që të mos përballemi me këto situata ku për shkak të pozicioneve të brendshme politike, ndonjëherë pozicione nacionaliste brenda shteteve anëtare, vjen deri te ndalja e një politike të rëndësishme strategjike siç është zgjerimi. Pra, nëse vjen deri te pranimi i mënyrës së vendimmarrjes brenda Këshillit të BE-së me një shumicë të kualifikuar, atëherë jam i sigurt se në ato situata, do të mbizotëronte ai interes strategjik i Bashkimit Evropian dhe se raste të tilla si ai me të cilin përballet vendi juaj, e që është Shpata gjithnjë e pranishme e Damokleut e vetos që qëndron mbi fatin tuaj, gjithsesi do të kishte një teh që nuk do të ishte aq i mprehtë.

Si e shihni vazhdimin e procesit të integrimit evropian të Maqedonisë së Veriut, e me këtë edhe të rajonit në tërësi?

- Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria kanë një shans të madh që në njëfarë mënyre të rivatilizojnë zgjerimin e Bashkimit Evropian. Për fat të keq, vendet që në këtë moment, do të thoja kështu, janë udhëheqëse në këtë proces dhe janë në një fazë më të avancuar, e këto janë Mali i Zi dhe Serbia, kanë treguar se për shkak të disa çështjeve të brendshme politike nuk kanë strategji të qartë se si ta përshpejtojnë këtë proces. Unë e shoh Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë si një valë të re kandidatësh të cilët me entuziazmin e tyre dhe me përkushtimin dhe energjinë e tyre mund të sjellin një atmosferë të re në procesin e integrimit evropian, dhe të them se në njëfarë mënyre të tërheqin vëmendjen e kolegëve të tyre në Serbi dhe Mal të Zi se tani një atmosferë pozitive e garës është përsëri e pranishme dhe se kjo do të jetë një veprim i përbashkët, por ku ata që janë më të përkushtuar ndaj

kësaj pune, të cilët janë të angazhuar pa mëdyshje për anëtarësim në Bashkimin Evropian, me siguri do të kenë përparësi.

Ky proces nuk do të jetë i lehtë, nuk do të ndodhë automatikisht, brenda natës, do të zgjasë, por është e rëndësishme që 20 vjet pas Samitit të Selanikut, për herë të parë të lëvizim shumë më konkretisht në drejtim të aderimit të Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian, dhe një hap në këtë do të ishte që vendet kandidate të Ballkanit Perëndimor dhe vendet anëtare të Bashkimit Evropian të dakordohen për dy çështje të rëndësishme. Njëra çështje pyetje është se si këto vende do të bëhen anëtare të Bashkimit Evropian, duke marrë parasysh metodologjinë e rishikuar të aderimit, e cila për fat të keq deri më tani nuk dha rezultate përkatëse. Çështja e dytë është: kur? Ne gjithashtu duhet të mendojmë për një afat kohor, një horizont kohor, sepse përndryshe ne do të humbasim veten përsëri në rrugën tonë dhe paaftësinë për t 'u përqëndruar në atë që është e rëndësishme, dhe në mënyrë që të përqendrohemi, faktori kohor është jashtëzakonisht i rëndësishëm.

Neda Dimova Prokiq

Foto/Video: Asllan Vishko