27 Август 2024

Политико

Тоа е тивката војна на Блискиот Исток. Како можете да го отсечете Хезболах од она што му дава живот – иранските долари од нафта?

Додека вниманието на светот е насочено кон Газа и интензивираните престрелки посеверно меѓу Израел и либанскиот Хезболах, за кои дипломатите стравуваат дека може да предизвика поширока војна, битката за финансирањето на иранскиот терор тлее зад сцената.

Спорот – спротивставувајќи неколку арапски земји против Европа и САД – може да има длабоки импликации за безбедноста во регионот и е подготвен да дојде до врвот во наредните недели, бидејќи глобалните власти за перење пари одлучуваат дали да го обвинат Либан или да му прогледаат низ прсти.

Конфликтот се одвива во салите на Работната група за финансиска акција (ФАТФ) со седиште во Париз, глобалната организација за надзор за перење пари. Во наредните недели се очекува да го стави Либан на својата „сива листа“ на своеволни јурисдикции и да одреди какви реформи треба да спроведе земјата за да добие добра здравствена потврда и да ја избегне страшната „црна листа“ на ФАТФ.

Иако ФАТФ – која беше формирана од Г7 во 1989 година и оттогаш порасна и вклучува десетици членки од целиот свет – нема формални овластувања за спроведување, нејзините проценки може да имаат застрашувачки ефект врз способноста на земјата да работи во светот на меѓународната финансии.

Построг пристап

Нападите на Хамас на 7 октомври врз Израел беас брутален потсетник за опасностите од дозволувањето на таквите средства да течат неконтролирано. Навистина, Израел, САД и другите западни влади не само што замижуваа пред милионите што течеа кон терористичката група од Катар и Иран, туку и ги охрабрија, образложувајќи дека парите ќе помогнат да се стабилизира Газа.

Тоа искуство можеби е причината зошто западните безбедносни службеници ги повикаа меѓународните регулатори во последниве месеци да преземат многу поагресивен пристап кон санкционирање на перењето пари и финансирањето на теророт во Либан, вклучувајќи ентитети поврзани со Хезболах.

Официјални лица запознаени со истрагата на ФАТФ, кои зборуваа за Политико под услов да не бидат именувани, рекоа дека Либан вообичаено би бил чист случај, со оглед на тоа колку се очигледни доказите за перење пари и финансирање терор во земјата.

Сепак, пошироката динамика и во Либан и на Блискиот Исток ги комплицира работите. За почеток, влијанието на Хезболах врз основните институции на Либан значи дека нејзината централна влада не е во состојба да ги спроведе ниту најосновните меѓународни норми за перење пари.

Уште поголем проблем, рекоа западни дипломати, е тоа што неколку земји во регионот, вклучително Бахреин и Либија, се здружија со Либан во спротивставувањето на притисокот од меѓународните регулатори, што го прави целосно невозможно ефективното таргетирање на незаконското финансирање на Хезболах.

ФАТФ одби да коментира за овој напис.

Тековната битка во рамките на ФАТФ не е насочена кон тоа дали Либан треба да биде на сивата листа, туку на условите што треба да ги исполни за да излезе од листата по двегодишен период на ревизија, особено во однос на улогата на Хезболах во банкарскиот систем на земјата.

Нерегулираната банка

Иран почна да го финансира Хезболах во 1980-тите – поддршка што ѝ овозможи на терористичката група да формира држава во држава во Либан додека ги водеше своите битки против Израел. И покрај гушењето на Хезболах врз Либан и неговата економија, терористичката група останува во голема мера зависна од иранското финансирање, од кое голем дел добива во готовина која потоа ја пренесува во банкарскиот систем на Либан.

Нејзиниот главен канал е финансиската фирма контролирана од Хезболах, позната како Здружение Ал-Кард ал-Хасан, или AQAH. Хезболах се потпира на AQAH, што е всушност банка, за да ги плаќа своите војници и други службеници, како и да обезбедува банкарски услуги за локалните заедници.

Во услови на политички и економски превирања што го погодија Либан во последниве години, AQAH ги прошири своите операции за да стане една од најголемите банки во Либан, со депозити проценети во милијарди долари, рекоа западните функционери.

Она што го разликува AQAH од другите либански банки е тоа што не е регулирана и дури не поседува банкарска лиценца.

Најголемата разлика од сите: Благодарение на нејзиното назначување од либанската влада како непрофитна организација, AQAH не плаќа даноци.

Владата на САД, која го стави AQAH на листата на санкции во 2007 година, ја опишува групата како „покритие за управување со финансиските активности [на Хезболах] и за добивање пристап до меѓународниот финансиски систем“.

Евиденција за тероризам

Сепак, тоа што го направи Америка не го попречи многу бизнисот на AQAH. Групата има мали потешкотии да го води својот бизнис во Либан или на поширокиот Блиски Исток. Навистина, прекуграничните активности на AQAH најверојатно ќе бидат олеснети по одлуката на Арапската лига во јуни да престане да го нарекува Хезболах терористичка организација.

Прашањето за терористичката ознака на Хезболах е исто така точка на расправа во рамките на ФАТФ. Несогласувањето околу ова прашање придонесе за едномесечно одложување на извештајот за Либан кој конечно беше објавен во декември. На крајот, регулаторите не го нарекоа Хезболах по име, туку се решија на еуфемизам: „Голема локална паравоена организација со добро документирано досие за извршување терористички акти“.

„Либан треба да направи проценка на ризиците од перење пари и финансирање терор поврзани со голема локална паравоена организација и да обезбеди овие ризици да се ублажат“, напиша ФАТФ во својот неодамнешен извештај за Либан.

Хезболах изврши голем број терористички напади од 1980-тите, вклучително и со автомобили-бомби, самоубиствени напади и напади со дронови, при што загинаа стотици луѓе, вклучително и многу Американци и Израелци, воен персонал и цивили. Денес, шиитската милиција, за која аналитичарите велат дека може да има дури 50.000 пешадија, е една од најголемите приватни армии во светот.

САД, Европската унија и десетици земји ширум светот ја прогласија шиитската милиција поддржана од Иран за терористичка организација.

Западните дипломати се загрижени дека ако ФАТФ не го стори тоа, на Либан ќе му биде полесно да избегне да го уништи AQAH и парите ќе продолжат неконтролирано да течат кон Хезболах од Иран и од други места.

Дипломатите тврдеа дека на крајот посилен пристап на ФАТФ ќе му помогне на Либан да го реформира својот систем и да почне да привлекува странски инвестиции, кои ја напуштија земјата во последниве години. Без гаранции дека Либан не е рај за перење пари и финансирање на тероризмот, тие веројатно нема да се вратат.

„Строга проценка всушност ќе им помогне на Либанците да излезат од оваа ситуација“, рече еден од дипломатите.