20 ноември

France 24/AFP 

На Хрватска и требаа години за конечно да влезе во европската зона за патување без пасоши, која вети дека ќе го олесни пристапот за другите европски државјани кои патуваат во земјата и ќе ја зајакне нејзината економија водена од туризмот.
Но, помалку од една година откако беа демонтирани нејзините гранични премини со врсниците од Европската унија, привремените проверки беа повторно воведени поради порастот на илегалната миграција низ регионот. Соседна Словенија повторно воведе проверки долж нејзините граници минатиот месец, по слични потези на Италија и други земји од ЕУ.

„Луѓето се прашуваат каква ограда би можела да ги спречи овие луѓе кои поминаа толку многу граници и земји“, рече Перица Матијевиќ, шеф на општината Крњак во близина на границата на Хрватска со Босна, која беше жариште за премини. Матијевиќ, кој се повика на кампот за регистрација на дојдовните мигранти што се подготвува во областа, не е сам во својот умор.

Локалните жители во едвај населената област се жалат дека групите мигранти - од кои речиси сите се млади мажи - кои се движат низ областа само имаат зголемена вознемиреност.

„Човек треба да се чувствува безбедно во својата куќа, но мигрантите минуваат низ нашите дворови... имаше кражби, не е пријатно“, рече студентката по економија Сара Матијевиќ од селото Дуги Дол, блиску до местото каде што ќе се отвори кампот.

„Како животни“ 

Хрватска, која ја чува една од најдолгите надворешни копнени граници на ЕУ, долго време е магнет за илегалните мигранти кои се надеваат да влезат во блокот.

Со текот на годините, земјата се здоби со неславна репутација за жестоко патролирање на нејзините граници, што доведе до обвинувања дека нејзините власти користеле насилство за да ги потиснат бегалците врзани за ЕУ.

Во 2021 година, Загреб беше принуден да признае исто толку по објавувањето на истрагата на големите европски медиуми, која откри наводно систематско таргетирање бегалци од страна на специјалните единици во Хрватска, Грција и Романија.

Мигрантите велат дека малку се променило.

Атефа, 29-годишна бегалка од Авганистан, која не го наведе своето презиме од безбедносни причини, рече дека хрватската полиција се однесувала кон неа и со осумте негови колеги мигранти „како животни“.

Покрај тоа што ги принудуваа да собираат ѓубре и им истураа вода во чевлите, полицајците ги пипкаа жените и испуштаа непристојни звуци, изјави таа за АФП.

„Градите сè уште ме болат... и сето тоа го направија со насмевка“, рече Атефа од кампот во Бихаќ.

Како и многу Авганистанци, Атефа ја напушти земјата разурната од војна пред две години, бидејќи талибанците ја презедоа контролата по неколкугодишните конфликти.

Тековната хуманитарна криза во Авганистан заедно со огромниот земјотрес во Турција и Сирија во февруари и обновените немири на Блискиот Исток оставија многумина да се плашат дека порастот на илегалната миграција ќе продолжи.

На преминот Брегана-Обрежје, една од 73-те поранешни копнени гранични пунктови на Хрватска со други земји од ЕУ, патниците и жителите рекоа дека привремените проверки се неопходни.

Некои локални жители велат дека привремените проверки биле неопходни

„Не ми пречат граничните контроли... се оди без проблеми“, рече Вишња Крајновиќ, пензионирана економистка од Брегана, која рече дека секојдневно гледа мигранти во нејзиниот роден град долж словенечката граница.

Соблечен и претепан 

Минатата година, речиси половина од повеќе од 300.000 мигранти во ЕУ ја користеле т.н. Балканска рута, нависока цифра од кризата во 2015/2016 година според Фронтекс.

Во текот на првите 10 месеци оваа година, речиси 100.000 мигранти се потпираа на рутата, а речиси 63.000 - особено Авганистанци, проследени со Турци, Мароканци и Пакистанци - илегално преминаа во Хрватска, покажуваат официјалните бројки.

Бројката претставува скок од 73 отсто во споредба со истиот период минатата година.

Оваа година вкупно 2.559 лица пријавиле насилни отфрлања во Босна од Хрватска, што ги отсликува бројките од 2022 година, според Данскиот совет за бегалци.

Но, групите за човекови права предупредуваат дека насилството врз бегалците најверојатно ќе се зголеми бидејќи безбедноста ќе се засили преку границите на Хрватска.

За многу мигранти, патувањето до хрватската граница беше напорно, а понекогаш и насилно

За Раз Мохамед Саифи (21), долгогодишното престојување од родниот Авганистан до хрватската граница беше напорно, а понекогаш и насилно патување кое го натера да патува преку копно од Турција до Босна.

Откако влезе во Хрватска, Саифи рече дека бил нападнат од полицијата.

„Кога полицијата не фати, не соблече и претресуваше, ни ги зедоа мобилните телефони, парите, чевлите“, рече Саифи за АФП, велејќи дека полицијата, исто така, пуштила кучиња врз него и другите пред да ја принуди групата да премине преку река назад во Босна.

Жителите од пограничното село Тржац им дадоа облека и обувки на Саифи и уште четворица други пред хуманитарната група да го организира транспортот на мажите до блискиот камп.

И покрај тепањата, Саифи одби да се откаже од својот сон да живее во Франција, истовремено нагласувајќи дека тој и другите мислеле дека нема ха рм до локалните жители кои останаа да се плашат од мигрантите.

„Ако сакав да бидам криминалец, ако бев подготвен да убивам, ќе останев во Авганистан“, рече тој.