9 ноември 2023

Блиц

Следната голема пандемија, наречена „таа големата“, можеби веќе демне во позадина, чекајќи да ги ослободи најзаразните и најсмртоносните болести познати на човештвото.

-Нова пандемија неизбежно ќе се појави во иднина и меѓународната заедница треба да се подготви да одговори на таа закана, рече генералниот директор на Светската здравствена организација (СЗО) Тедрос Аданом Гебрејесус на крајот на октомври.

-Следната пандемија не е прашање дали, туку кога ќе се случи. И не можеме да си дозволиме да ги повторуваме грешките од минатото. Затоа земјите-членки на СЗО преговараат за нов договор за пандемија и измени на Меѓународните здравствени регулативи за зајакнување на правната рамка за глобален одговор на пандемии, додаде тој.

The next pandemic is not a question of if, but of when. And we cannot afford to repeat the mistakes of the past.

That is why @WHO’s Member States are negotiating a new #PandemicAccord and amendments to the International Health Regulations, to strengthen the legal framework for… pic.twitter.com/reyc9X485c

— Tedros Adhanom Ghebreyesus (@DrTedros) October 26, 2023

Фамилијата на парамиксовируси (paramyxoviridae) има над 75 вируси - вклучувајќи заушки, мали сипаници и инфекции на респираторниот тракт. Во октомври беше додаден на листата на патогени пандемии на кои треба да внимава Националниот институт за алергија и заразни болести, пишува „Дејли мејл“ и пренесува Блиц.

Нипах вирус

Еден од овие вируси, нипах, може да ги инфицира клетките со рецептори кои го регулираат она што влегува и излегува од клетките што го обложуваат централниот нервен систем и виталните органи. Оваа варијанта има стапка на смртност до 75 проценти во споредба со Ковид, што е далеку под еден процент.

Научниците укажуваат дека, за разлика од грипот и Ковид-19, кои „брзо се менуваат“, изгледа дека парамиксовирусите не мутираат додека се шират, туку дека станале „многу добри во пренесувањето меѓу луѓето“.

-Замислете само ако се појави парамиксовирус кој е заразен како сипаници и смртоносен како нипа, рече Мајкл Норис, доцент на Универзитетот во Торонто, во изјавата.

Таквото сценарио не е тешко да се замисли - филмот „Зараза“ од 2011 година е заснован на овој тип на имагинарен парамиксовирус. Во филмот со Мет Дејон, Гвинет Палтроу и Кејт Винслет, една жена се враќа дома од службено патување во Хонг Конг и со себе носи смртоносен микроб кој предизвикува глобална пандемија - болеста беше вирусот Нипа.

„Грипот е секвенциониран, но парамиксовирусите не“

-Грипот е секвенциониран до смрт, изјави за Атлантик Бенхур Ли, виролог од Медицинскиот факултет на здравствениот систем Монт Синај во Њујорк.

Но, објасни тој, тоа не е случај со парамиксовирусите, бидејќи повеќето луѓе заразени со еден од повеќе од 75 вируси не преживуваат, што го прави развојот на третмани и вакцини речиси невозможен.

Иако научниците знаат за парамиксовирусите повеќе од еден век, тие допрва треба да разберат како вирусите се менуваат во нови видови и мутациите што ги преземаат за да ги инфицираат луѓето.

На пример, долго се веруваше дека заушките ги инфицираат само луѓето и избраните примати, но случаи на инфекција се пронајдени кај лилјаците. Исто така, постои мистерија за тоа како парамиксовирусите можат да предизвикаат мали инфекции кај еден домаќин, но да убијат друг.

Еден се искоренува, друг се појавува

Пол Дупре, виролог од Универзитетот во Питсбург, изјави за Атлантик дека вирусите на рубеола - една од подфамилијата на парамиксовируси што вклучува заушки - предизвикуваат загриженост. Луѓето, мајмуните, свињите и кучињата се природни домаќини и лесно се инфицираат во близина.

Постои и сипаница, која првпат била документирана од персиски лекар во 9 век. Но, дури во 1757 година, еден шкотски лекар открил инфективен агенс во крвта на пациентот што го предизвикал вирусот.

Ејми де Вит, шеф на молекуларна патогенеза во Лабораториите на Роки Маунт, изјави за Атлантик дека сипаниците на крајот може да се искоренат, со што ќе се стави крај на потребата за вакцинација.

Меѓутоа, кога тоа се случи со големите сипаници, се појави mpox (порано мајмунски сипаници) да го зазеде своето место.

Многу од овие вируси имаат пандемски потенцијал

Според „Дејли мејл“, извештајот објавен во 2022 година под наслов „Зајакнување на подготвеноста за пандемија на Австралија“ се занимава со парамиксовируси.

-Додека светот продолжува подобро да ги разбира овие врски помеѓу здравјето на луѓето, животните, растенијата и животната средина, вирусите се движат од животните на луѓето со алармантна брзина. Покрај познатите вируси, просечно годишно се појавуваат два нови вируси кај луѓето, а процентот што води до поголеми епидемии се зголемува, се наведува во извештајот.

-Многу од овие вируси имаат пандемски потенцијал - потенцијал да се шират низ повеќе континенти, се додава.