Софија, 9 април 2025 – Бугарскиот претседател Румен Радев во својот говор на Економскиот форум „Делфи“ изјави дека секоја земја на Балканот има своја перспектива за историјата, но една од најважните историски лекции е дека по вековни ривалства и противречности, конечно сфативме дека соработката е многу подобар избор од војните.

Ова е веста, која денеска ја избра МИА од сервисот на Бугарската телеграфска агенција (БТА), согласно Договорот за размена на информации и професионална соработка, кој предвидува секој ден националните информативни агенции на Северна Македонија и Бугарија да разменуваат по една вест, која ќе ја објават на својот интернет сајт без промени со изрично посочување и цитирање на партнерот како извор.

Европа може да се справи со предизвиците и да ги зајакне своите позиции во силно оспоруваниот свет доколку го препознае значењето на проблемите, го подигне нивото на амбиција и преземе конкретни активности со излегување од својата комфорна зона, рече шефот на бугарската држава Румен Радев во својот говор на Десеттиот годишен состанок на Делфискиот економски форум во Република Грција.

Настанот обединува шефови на држави и влади, претставници на академската заедница, бизнисот и невладиниот сектор, кои разговараат за перспективите за одржлив развој и конкурентност во услови на испреплетени кризи. Меѓународниот форум ќе се фокусира и на прашања поврзани со последиците од војните во Украина и на Блискиот Исток, предизвиците со кои се соочуваат енергетиката и економијата, поврзаноста, европското единство, брзиот технолошки развој и друго.

Румен Радев во својот говор истакна дека динамиката на геополитичките процеси станува се повисока, архитектурата на меѓународната безбедност пропаѓа, воспоставените бизнис модели пропаѓаат, наметнатите нови царини ги тресат пазарите, а стагнацијата ги погодува водечките европски економии, што ги отежнува предвидувањата за иднината. Ова, исто така, го покренува прашањето за нивото на амбиција на Европа за тоа како да се справи со овие предизвици и да има смисла за голем број клучни области за нејзината иднина. 

Како такви, Румен Радев ги истакна безбедноста, геополитичкото позиционирање, конкурентноста на европската економија, пазарот на капитал, енергијата, иновациите и вештачката интелигенција и европското единство.

„Сепак, пред да се справиме со проблемите на утрешниот ден, мораме да научиме од лекциите од минатото, инаку вложеното време, труд и пари тешко ќе доведат до резултати“, рече претседателот, повикувајќи на сила и храброст да и се даде на Европа искрен одговор на голем број тешки прашања.

Бугарскиот претседател повика на одговори за тоа како Европа си дозволи да заостанува во иновациите и технологијата; како дозволи да западне во енергетска криза и зошто цената на енергијата е неколкукратно пониска во САД и Кина; зошто ЕУ не е во состојба брзо да донесува одлуки; можеше ли да се спречи војната во Украина; зошто Русија произведува четирипати повеќе муниција од НАТО, како што нагласи генералниот секретар на Алијансата, и покрај нејзината огромна економска супериорност; зошто Русија продолжува да напредува на бојното поле во Украина, и покрај огромната финансиска и воена помош за Украина; зошто наместо градење силни одбранбени линии и зачувување на нејзиниот одбранбен потенцијал и територија, многу лидери ја охрабрија Украина да започне контраофанзива во 2023 година со утописки гаранции дека ќе ја порази Русија, имајќи предвид дека Украина немаше услови за успех во офанзивна операција, според принципите на оперативната уметност воспоставени пред повеќе од 200 години од Клаузевиц; дали Европа ќе се согласи САД и Русија да преговараат за мир во Европа без нејзино учество. Какви и да се одговорите, на ЕУ и е потребна воена моќ и фокусиран пристап во одлучувањето во овој турбулентен свет, рече претседателот Радев.

Исто така, мора да сфатиме дека самото акумулирање оружје не води автоматски до одбранбени способности. Потребна е пред се јасна политичка визија и заедничка одбранбена стратегија, потенцира Румен Радев.

Претседателот ги истакна предизвиците за обединување на фрагментираната европска одбранбена индустрија и убедување на европските граѓани дека инвестициите во безбедноста се оправдани.

Шефот на бугарската држава, исто така, посочи дека постигнувањето стратешка автономија на ЕУ ќе бара време и ресурси, а безбедноста на Европа продолжува да зависи од трансатлантските односи, кои треба да продолжат да се развиваат.

„Наша заедничка задача денес е да го запреме крвопролевањето во Украина и самоуверено да тргнеме по патот кон постигнување одржлив и траен мир без да губиме повеќе историско време“, рече претседателот, додавајќи дека исходот од овие заеднички напори има директно влијание и врз новата безбедносна архитектура и нашиот економски развој и конкурентност.

„Долгорочно, обезбедувањето на нашата безбедност сè повеќе ќе се потпира на конкурентноста на европската економија, заснована на заедничката индустриска и финансиска политика на ЕУ и силен европски пазар на капитал“, потенцира Румен Радев.

Како уште еден столб на стратешката автономија на Европа, шефот на бугарската држава ја истакна енергетската безбедност и поврзаноста - области во кои Бугарија и Грција продолжуваат да се етаблираат како пример за одлична соработка. 

Румен Радев ги посочи гасниот интерконектор, пловечкиот терминал за течен гас кај Александрополис, високонапонската електрична врска „Марица Исток - Неа Санта“, вертикалниот гасен коридор чија изградба на бугарска територија започна овој месец, проектот за создавање на нафтовод од Александрополис до Бургас, како што придонесува за енергетската безбедност и диверзификација на целиот регион.

Бугарскиот претседател истакна дека производството и складирањето на енергија од обновливи извори се ветувачки области на партнерство меѓу Бугарија и Грција, бидејќи нашиот јужен сосед има способност да произведува големо количество енергија од соларна енергија, а Бугарија има високопланински брани и можности за развој на капацитетите на PAWPP за нивно складирање. Румен Радев ја истакна и перспективата за заедничка соработка во создавањето на големи центри за податоци и гигафабрики за вештачка интелигенција.

Бугарија и Грција се дел од Европа и секогаш ќе бидат, а нашата силна соработка и посветеност на европското единство и безбедност докажува дека нашиот регион дури и да формира надворешна европска граница, тој не е периферија на ЕУ, рече претседателот. 

Румен Радев потсети на зборовите на данскиот филозоф Кјеркегор дека „животот може да се разбере само со поглед наназад, но мора да се живее само со гледање напред“. Затоа, иако на Балканот секоја земја има своја перспектива за историјата, една од најважните историски лекции е дека по вековни ривалства и противречности, конечно сфативме дека соработката е многу подобар избор од војните. Денес, Бугарија и Грција се стратешки партнери, кои заедно градат силна оска на стабилност и безбедност што создава подобри перспективи за целиот регион. 

Шефот на бугарската држава изјави и дека двете земји ќе продолжат да ја продлабочуваат својата европска интеграција и изрази благодарност од нашата земја за поддршката на Грција за постигнатиот пристап во Шенген.

Медиумската информативна агенција овие текстови ги објавува во оригинална форма, согласно Договорот за размена на информации и професионална соработка меѓу двете национални новински агенции МИА и БТА.