Скопје, 18 декември 2023 (МИА) - Веб - страницата за рано предупредување за исчезнати деца najdime.org.mk, која ќе биде достапна на македонски, албански и ромски јазик и е поддржана од Министерството за внатрешни работи, беше презентирана денеска на завршната конференција на „Пилот - проект за Систем за рано предупредување за исчезнати деца“.

Главна цел на проектот е да се подобрат постоечките пристапи и да се изнајдат нови методи за превенција, истрага и ублажување на трговијата со луѓе и деца, како и заштита или зајакнување на правата на засегнатите преку размена на искуства и стекнување нови знаења. Проектот го спроведуваше Граѓанската организација Новинари за човекови права, во соработка со партнер организацијата ЕКПАТ - Австрија во периодот од први јули 2021 година со финансиска поддршка од австриското Сојузно Министерство за социјални работи, здравство, грижа и заштита на потрошувачите.

Министерот за образование Јетон Шаќири на отворањето на конференцијата истакна дека исчезнувањето на личност без трага секогаш предизвикува огромна загриженост и страв кај членовите на семејството, пријателите и познаниците, чувства кои заедно со она најизразеното во моментот - беспомошноста, може да доведат до избрзани и непромислени постапки.

 -Најсилни се емоциите кога исчезнува дете и затоа, не постои дилема дали државата треба да има систем за рано предупредување за исчезнати деца, рече Шаќири оценувајќи дека добро е што првиот чекор е направен.

Изрази надеж дека оваа првична верија на системот што денеска ќе биде презентиран ќе биде ефикасен посочувајќи дека сите треба да се заложиме во иднина тој континуирано да се надградува, особено со примена на позитивни искуства од развиените земји.

Северна Македонија, потсети тој, е земја која ја има ратификувано Конвенцијата на ОН за правата на детето и како што рече, ставот по однос на ова прашање, меѓудругото може да го зацврсти и токму со воспоставување и примена на ваква алатка.

Шаќири потенцира дека образовниот систем има важна улога во раното предупредување за исчезнати деца и дека Министерството за образование и наука го става на располагање сиот свој капацитет во развојот на овој систем.

 - Сите поминуваат низ системот на образование, а тој игра клучна улога во раното откривање на исчезнати деца. Наставниците и училишниот персонал често се првите што забележуваат кога детето е отсутно или пак детектираат кога тоа е во некаков ризик, кој се манифестира преку неговото однесување, изглед и слично. Од друга страна пак, токму во училиштата и преку наставата и воннаставните активности, децата се запознаваат со потенцијалните опасности кои ги демнат. Така ќе биде и понатаму. Едукативните содржини поврзани со оваа тематика, веројатно ќе стануваат сè позастапени, рече Шаќири.

Нагласи дека во крајна фаза е изработката на нов електронски дневник за учениците и дека се прават напори тој да биде интегриран и поврзан така што родителите секојдневно би знаеле за отсуствата на нивните деца од училиште.

- Во крајна фаза е изработката на новиот електронски дневник кој треба да почне да функционира после пилотирањето што го имавме во претходните месеци во Министерството за образование, поддржан од Европската Унија. Со воведување на новиот електронски дневник се прават сите напори тој да биде интегриран и поврзан за добивање на информации веднаш после внесување на податоците, односно секојдневно родителите да можат да ги добиваат ажурираните податоци за отсутните ученици, истакна тој.

Додаде дека МОН ќе продолжи да се заложува за унапредување на безбедноста на учениците, не само во рамки на училишните објекти, туку и надвор од нив, заедно со другите надлежни институции како МВР, но и локалните самоуправи, самите училишта и партнерските организации. 

Помошникот за односи со јавност на министерот за внатрешни работи, Тони Ангеловски, на конференцијата истакна дека безбедноста во државата не е само работа на полицијата, и нагласи дека сите мораме да придонесеме заеднички за да имаме побезбедна држава.

- Ова е класичен пример на соработка со граѓански организации којашто ќе придонесе за поголема безбедност. Се разбира, ние работиме континуирано за воведување на овој систем и мора да се поминат сите чекори за да може да се имплементира во целост. Она што денеска се презентира е она што е сработено досега, а продолжуваме и натаму интензивно да работиме за да биде финализирано до крај, рече тој.

Проектната координаторка и новинарка за човекови права, Александра Радевска, појасни дека веб - страницата najdime.org.mk којашто е дел од системот за рано предупредување за исчезнати деца ќе функционира по принцип на пријава којашто ќе се пополнува на веб – страната. 

 - После таа добиена информација и пријава од семејство на исчезнато дете ние информацијата ја пријавуваме преку контакт лицето коешто го имаме во Министерството за внатрешни работи. Доколку и таму е пријавено лицето за исчезнато, таа пријава ја објавуваме на нашата веб – страна и ја споделуваме преку сите канали за информирање широко на јавноста, односно на социјалните мрежи, на каналите за информирање коишто ги имаме во партнерската соработка којашто засега ја воспоставивме, а тоа се: Комерцијална банка, Здружението на хотелиери и ресторански бизниси коишто ќе добиваат информација на десковите за пријава на гости, Групацијата на такси превозници на Скопје и Јавното сообраќајно претпријатие на Скопје, истакна Радевска.

Таа нагласи дека предвидено е алармирањето, односно широкото информирање на јавноста за исчезнати лица да се покренуваат само во случај кога имаме киднапирање, односно висок ризик по животот на исчезнатото лице. 

На Конференцијата беше истакнато дека исчезнувањето, ризиците за исчезнување на децата како тренд во модерното општество, насилството, дали се работи за онлајн насилство, физичко насилство, психичка злоупотреба, се предизвици коишто широко ги засегаат сите чинители, меѓутоа најповеќе децата како најранлива категорија.

Еден сегмент од проектот е посветен и на маргинализираните групи, односно децата Роми и децата коишто доаѓаат од семејства во социоекономски ризик, односно за зајакнување на капацитетите и препознавање на предизвиците кај овие ранливи категории.

Организаторите појаснија во врска со функционирањето на системот дека секој и од секаде може да пријави исчезнато лице. Пријавата не се гледа во јавност, ИТ лицата кои стојат зад веб - страната ги разгледува податоците и ги пријавува во МВР. Потоа се чека повратна информација од МВТ и се објавува исчезнатото лице.

На настанот беа промовирани и останатите постигнувања од проектните активности во изминатите две и пол години, препораките до институциите, а со сите засегнати чинители, претставниците на институциите, бизнисите, експертите, ќе се дискутира и за бенефитот од размената на искуства, олеснетата меѓуинституционална размена на информации и поддршката на системот за алармирање за да се намали ризикот од исчезнување на децата и да се забрза процесот на наоѓање. сан/ев/

Фото: МИА