Загреб, 5 декември 2024 (МИА) - Европската комисија во својот извештај предлага пет мерки за Хрватска во системот на пензиско осигурување, јавија хрватски медиуми. Поради лошите демографски движења, односно стареењето на населението, целта е да се поттикне подолго да се работи до пензионирање, но и да се обесхрабри предвременото пензионирање.

Тука доаѓаме до омразениот предлог за постепено зголемување на старосната граница за старосна пензија. Но, Европа укажува и на работи од кои имаат корист пензионерите, а тоа се зголемување на неоданочениот дел од пензијата, поправеден модел на усогласување и заштита на пензионерите со ниски примања, наведуваат медиумите.

Европа сака да ја зголеми старосната граница за пензионирање на хрватските граѓани. Сепак, извештајот на Европската комисија дава поширок контекст на оваа непопуларна мерка, која беше прекината во Хрватска во 2019 година со иницијативата за референдум на синдикатот „67 е премногу“. Тогаш, не помалку важно, пенализацијата за предвремено пензионирање беше намалена на 0,2 отсто месечно.

„Извештајот за адекватноста на пензиите, кој Комисијата и земјите-членки го усвојуваат преку Комитетот за социјална заштита на секои три години, дава вредна анализа која може да придонесе за политичките дискусии за пензиските реформи во ЕУ. Извештаите содржат меѓусекторска и специфични анализи за земјата. Што се однесува до Хрватска, извештајот за 2024 година забележува дека, со оглед на неповолните демографски движења, неопходно е да се намали одливот на работна сила, да се зголеми стапката на вработеност на постарите работници (што е значително под просекот на ЕУ), да се промовира подолготрајна работа и да се обезбедат соодветни и одржливи пензии“, наведуваат од претставништвото на Европската комисија во Хрватска.

Од тој документ може да се прочитаат пет важни препораки.

Првата е Владата да продолжи со мерките кои го обесхрабруваат предвременото пензионирање и поттикнуваат одложено пензионирање.

Во таа смисла, премиерот Андреј Пленковиќ веќе за следната година најавува зголемување на бонусот за оние кои продолжуваат да работат по исполнување на условите за старосна пензија. Бонусот сега изнесува 0,45 отсто за секој месец подоцнежно пензионирање, а најмногу за пет години, што теоретски носи 27 отсто повисока пензија.

Втора препорака - постепено зголемување на старосната граница за пензионирање од 65 години за мажи и 63 години и шест месеци за жените. Сепак, нема детален предлог кога и за колку. Почнувајќи од следната година, жените ќе можат да се пензионираат кога ќе наполнат 63 години и девет месеци.

Секоја наредна година условот се зголемува за три месеци до 2030 година кога се изедначува старосната граница за пензионирање на мажите и жените. Жените годинава можат да одат предвремена пензија доколку имаат 58 и пол години и имаат 33 и пол години стаж.

И во двата случаи, правото на жените годинава е две и пол години поповолно од правото на пензија за мажите. Порано разликата беше пет години, а по завршувањето на преодниот рок условите ќе бидат исти за сите. Европската комисија предлага и трета работа, да се промени начинот на оданочување на пензиите и да се зголеми неоданочливиот дел од пензијата.

Само по јулското усогласување, 70.000 нови корисници паднаа во даночната замка, бидејќи пензиите во просек пораснаа за околу 40 евра. По секое усогласување има се повеќе даночни обврзници, бидејќи со зголемувањето на пензиите ја надминуваат личната одбивка од сегашните 560 евра.

Се препорачува и примена на моделот на индексирање, односно усогласување на пензиите, со цел во иднина да се зголеми учеството на пензиите во платите. Учеството на просечната пензија од 623 евра исплатена во ноември е 47,1 отсто од просечната плата од 1.322 евра за септември. Соодносот на овие два приходи го достигна нивото од 2016 година, но тогаш пензиите беа дури 75 отсто помали од денешните. Растот на платите ја девалвира реалната вредност на пензиите, која не го следеше целосно трендот преку корекции.

Европската комисија сака да ги заштити пензионерите со ниски примања преку обезбедување пристап до минимален приход или бенефиции за домување во случај на високи трошоци за домување или енергија. Во оваа смисла, државата двапати годишно исплаќа еднократен паричен надоместок во износ од 60 до 160 евра за оние чија пензија не надминува 840 евра. Ваков надоместок очекуваат корисниците на странски пензии во Хрватска овој месец.

Исто така, има ваучери за струја од 70 евра, но тие не се наменети конкретно за пензионери, иако најголемиот дел од ваучерите ги добиваат „постарите“ домаќинства.

И покрај тоа, на државата и треба сеопфатна политика за да ги заштити пензионерите со најниски примања од сиромаштија во старост, а еден од начините е да ги зголеми најниските пензии, за што владата засега молчи, објави Н1. Во 2025 година пензионерите може да очекуваат воведување на поповолна формула за усогласување, постојан додаток на пензија, дополнителна година стаж за секое дете и поголем бонус за подоцнежно пензионирање, што е во согласност со препораките на Европската комисија. мс/

фото: МИА архива