28 ноември 2022 АФП Научници успеале да ги одгатнат тајните на шпанскиот владетел од пред 500 годишни и откриле како тој се плашел од заговор. Имено, владетелот Карлос Петти бил еден од најмоќните луѓе на 16. век, владеејќи повеќе од 40 години со огромна империја што го заземала поголемиот дел од Западна Европа и Америка. На стручњаците од Институтот „Лорија“ во Франција им беа потребни шест месеци да го дешифрираат писмото напишано од царот до неговиот висок претставник во Франција во 1547 година. Во овој период имало војни и затегнатост меѓу Шпанија и Франција, што во тоа време била управувана од ренесансниот владетел Франсоа Први. Со векови било изгубено во библиотеката Писмото на Карлос Петти до Жан де Сен-Морис со векови останало заборавено меѓу збирките во библиотеката на Нанси. Криптографката Сесил Пјеро првпат дозна за неговото постоење на вечера во 2019 година. Таа тргнала во потрага по писмото и го нашла во 2021 година, пишува АФП. - Писмото го носеше потписот на Карлос Петти, но содржината беше целосно неразбирлива, изјави Пјеро во средата. По многу труд и со помош на компјутерски програми, криптографот пронашол различни „сродно поврзани низи“ од околу 120 симболи што ги користел Kарлoс Петти. - Цели зборови се шифрирани со еден симбол, а царот ги заменил самогласките што доаѓаат по согласките со знаци. Во друга буква, Карлос Петти користел симболи коишто всушност не значат ништо, за да го збуни противникот кој се обидува да ја разоткрие пораката, појасни Пјеро. Во писмото се спомнуваат гласини за обид за убиство на Карлос Петти Во јуни, криптографката успеа да дешифрира една фраза во писмото, а потоа нејзиниот тим го проби кодот со помош на историчарката Камил Десенклос. Во тоа им помогна уште едно писмо од Жан де Сен Морис, на чијшто раб, примачот нацртал облик на транскрипциски код. Десенклос вели дека „ретко кој историчар успева да прочита писмо што никој не го дешифрирал 500 години“. Оваа преписка ги потврдува заладените односи меѓу Франсоа Први и Карлос Петти во 1547 година, иако тие потпишале мировен договор три години претходно. - Односите меѓу нив сè уште биле напнати, тие се обиделе да си ја поткопаат моќта еден со друг. Во писмото се спомнуваат гласини за обид за атентат на Карлос Петти што се подготвувал во Франција, објаснува Десенклос, додавајќи дека нема многу подробности за заговорот, но може да се види дека владетелот е вознемирен. Стручњаците се надеваат дека ќе најдат и други писма меѓу императорот и неговиот висок претставник, „за да добијат увид во стратегиите на Карлос Петти“ за во Европа.