Стокхолм, 22 јануари 2024 (МИА) - Пред десет илјади години, тинејџери во денешна Шведска џвакале и плукале парчиња смола од бреза, на ист начин како што современите деца може да ја залепат користената гума за џвакање на долната страна од училишната маса.

Сепак, овие тинејџери не ни знаеле дека нивната плукната „гума за џвакање“ еден ден ќе ја анализираат научниците, откривајќи дека јаделе елени, пастрмка и јаткасти плодови, обработувале крзно од волк и лисица со забите и страдале од болести на непцата.

Три парчиња џвакана смола од бреза, користена како лепак за време на каменото време, првично беа откриени во 1990-тите на локалитетот наречен „Хусеби Клев“. Врз основа на староста на седиментот во кој се пронајдени примероците, истражувачите проценуваат дека се стари помеѓу 9540 и 9890 години.

За да потврдат дека збрчканите примероци навистина биле џвакани од луѓе, авторите на студијата ги споредиле ДНК секвенците на микробите присутни во смолата со современите и старите плунковни микробиоми. Притоа, тие откриле високи нивоа на бактерии поврзани со периодонтитис (болест на непцата), како што се Treponema denticola, Streptococcus anginosus и Slackia exigua.

Други бактериски видови, вклучувајќи ги Streptococcus sobrinus и Parascardovia denticolens, и двата показатели за расипување на забите, исто така ги имаше во изобилие во древните гуми за џвакање.

Коментирајќи ги овие наоди во изјава, авторот на студијата, др. Емрах Кирдок објасни дека „има многу ДНК секвенци во џваканата мастика од „Хусеби Клев“ и во неа наоѓаме бактерии за кои знаеме дека се поврзани со периодонтитис и ДНК од растенија и животни кои претходно биле џвакани“.

Покрај истакнувањето на лошото орално здравје на мезолитските Скандинавци, генетските податоци извадени од гумата за џвакање открија различни растителни и животински видови кои минувале меѓу усните на џвакачите непосредно пред да ја гризнат смолата - лешници, јаболка, кафеава пастрмка, црвен елен.

Било откриено и дека Скандинавците од камено време можеби ги користеле забите за да ги обработат коските на некои видови птици и да ги направат алат.

Истражувачите, исто така, идентификуваа ДНК од црвена лисица, арктичка лисица и волк. Според авторите, овие животни најверојатно биле ловени поради нивното крзно, а луѓето можеби ги користеле забите во одреден момент при подготовката на овие кожи.

Меѓу другите растенија откриени во гумата за џвакање беше и имелата, за која истражувачите велат дека можела да се користи во медицината или да се произведе отров за врвовите на стрелките.

Сумирајќи ги наодите на тимот, авторот на студијата, професорот Андерс Гетерстром, рече дека ДНК во античката гума „обезбедува слика за животот на мала група ловци-собирачи на скандинавскиот западен брег“.

-Знаеме дека овие тинејџери јаделе елени, пастрмка и лешници пред 9.700 години на западниот брег на Скандинавија, додека барем еден од нив имал сериозни проблеми со забите, рече тој. мс/

фото: МИА архива