24 февруари 2025

Би-Би-Си

Конзервативците на Фридрих Мерц победија на изборите во Германија, многу пред ривалските партии, но со помалку од 30 отсто од гласовите што го очекуваа.

- Ајде да славиме вечерва и наутро ќе одиме на работа, им рече тој на поддржувачите. Тој рече дека е „свесен за одговорноста што сега е пред него“.

Другиот победник беше екстремно десничарската Алтернатива за Германија (АфД), која слави рекорден резултат на второто место од 20,8 проценти.

Кандидатката за канцеларка на АфД, Алис Вајдел, направи победнички круг пред своите приврзаници, но дури и нејзината партија се надеваше на поголем резултат и расположението во седиштето на АфД беше придушено.

Како што се објавуваа резултатите во раните утрински часови денеска, стана јасно дека АфД е далеку пред другите партии во источниот дел, со проектирани 34 отсто според истражувањето спроведено за јавниот радиодифузен сервис ЗДФ.

„Германците гласаа за промени“, рече Алис Вајдел. Таа рече дека обидот на Фридрих Мерц да создаде коалиција на крајот ќе заврши со неуспех: „Ќе имаме нови избори – не мислам дека ќе треба да чекаме уште четири години“.

Но, исто како што изборната карта стана светло сина во источниот дел, голем дел од остатокот од Германија стана црна – бојата на ЦДУ.

По падот на трипартиската коалиција на Олаф Шолц кон крајот на минатата година, Мерц побара од електоратот силен мандат за формирање јасна коалиција со една друга партија.

Тоа ќе му овозможи да реши што повеќе проблеми на Германија за четири години, рече тој, од стагнација на економијата до затворање на нејзините граници за илегалните мигранти.

Германските гласачи имаа други идеи. Тие излегоа во голем број, со 83 проценти излезност невидена од пред повторното обединување во 1990 година, но демохристијаните на Мерц бараа повеќе од 28,6 отсто од гласовите што ги добија заедно со нивната сестринска партија во Баварија.

Мерц ја отфрли можноста за соработка со АфД. Постои табу или „заштитен ѕид“ што ги спречува главните партии во Германија да работат со крајната десница.

Но, неговиот најверојатен партнер, социјалдемократите, го доживеаја својот најлош резултат досега со 16,4 проценти.

Нивниот лидер, канцеларот во заминување Олаф Шолц, рече дека изборните резултати се горчлив пораз за партијата и оти тој нема да учествува во преговорите за коалиција.

Поради релативно слабите перформанси на ЦДУ, првично има сомнеж дека две партии ќе бидат доволни за коалиција.

Германија штотуку помина низ четири години трипартиска коалиција и единствениот друг реален партнер беа Зелените, чиј лидер Роберт Хабек, Мерц во пресрет на гласањето го исмеваше како „претставник за топлински пумпи“.

Мерц (69) никогаш не бил министер, но вети дека ако стане следниот германски канцелар ќе покаже лидерство во Европа и ќе ја зајакне поддршката за Украина.

Повеќето Германци се шокирани од отворената поддршка што милијардерот Илон Маск и американскиот потпретседател Џеј Ди Венс ја дадоа на Алтернатива за Германија на изборите. Венс беше обвинет за мешање во гласањето за време на посетата на Минхен, додека Илон Маск постојано коментираше на неговата платформа Х.

Тоа воопшто не им наштети на Алиса Вајдел и на нејзината партија, бидејќи АфД уживаше зголемена поддршка за 10 поени во однос пред четири години. Но, таа исто така имаше корист од успешната кампања на ТикТок, која привлече голем број млади гласачи.

Сепак, претседателот Доналд Трамп ја поздрави победата на Мерц. Тој рече дека тоа е доказ дека Германците, како и Американците, се уморни од „агендата без здрав разум, особено за енергијата и имиграцијата“.

Ако тоа беше увертира, Мерц не ја сфати како таква. Тој на телевизиска тркалезна маса во неделата вечерта изјави дека во изминатата недела станало јасно дека администрацијата на Трамп е „во голема мера рамнодушна кон судбината на Европа“.

Трамп бизарно го опиша украинскиот Володимир Зеленски како „диктатор“ и се чинеше дека го обвини Киев за започнување на војната, која Русија ја почна против својот сосед пред точно три години.

Мерц рече дека негов „апсолутен приоритет“ ќе биде „да ја зајакне Европа што е можно побрзо за да можеме чекор по чекор да постигнеме вистинска независност од САД“.

Победата на Мерц беше брзо поздравена низ голем дел од Европа. Французинот Емануел Макрон зборуваше за обединување во време на неизвесност за „соочување со главните предизвици во светот и нашиот континент“, додека премиерот на Велика Британија Сер Кир Стармер побара да се „ја зајакне нашата заедничка безбедност и да обезбеди раст за двете наши земји“.

Демохристијаните на Фридрих Мерц продолжуваат да се потпираат на постарите гласачи за нивниот успех, додека гласачите на возраст од 18 до 24 години се чини дека се многу позаинтересирани и за АфД и за друга партија, Левица, која ја зголеми популарноста во анкетите во последните недели.

Не така одамна Левица немаше да влезе во парламентот со анкетни бројки далеку под прагот од 5 проценти.

Но, серија видеа на ТикТок на кои се гледа ко-лидерката Хајди Рајчиннек држи жестоки говори во парламентот станаа вирални и тие завршија со близу 9 проценти и една четвртина од гласовите на помладите, според истражување на АРД.

Фото: ЕПА