26 февруари 2024

Би-Би-Си

Русија им нуди на африканските власти „пакет за преживување на режимот“ во замена за пристап до стратешките природни ресурси, открива новиот извештај заснован на внатрешни документи на руската Влада, до кој увид имаше Би-Би-Си.

Во нив детално се објаснува како Русија активно лобира за промена на законите за рударство во Западна Африка во обид да ги задржи западните компании надвор од стратешки важната област.

На овој начин руските власти ги преземаат работите од платеничката група Вагнер, која се распадна по неуспешниот пуч во Русија во јуни 2023 година.

Акцијата вредна повеќе милијарди долари сега во голема мера се води како руски „експедициски корпус“, предводен од човекот обвинет дека се обидел да го убие Сергеј Скрипал со нервниот агенс „Новичок“ на улиците на Велика Британија.

Русија упорно негира каква било вмешаност во обидот за труење.

„Русија сега излегува од сенката во однос на политиката кон Африка“, вели Џек Вајтлинг, специјалист за копнена војна во Институтот за кралски Обединети услуги и еден од авторите на извештајот.

Во јуни 2023 година, Евгениј Пригожин беше веројатно најстрашниот и најпознатиот платеник во светот.

Неговата група Вагнер контролираше компании и проекти вредни милијарди долари, додека неговите борци беа клучни во руската инвазија на Украина.

И тогаш тој реши да трген во марш кон Москва, наводно барајќи разрешување на министерот за одбрана и началникот на Генералштабот, но во реалноста заканувајќи му се на претседателот Владимир Путин на начин кој никој не го сторил пред него.

За неколку недели тој загина во многу сомнителна авионска несреќа, заедно со голем дел од раководството на Вагнер.

Се појавија шпекулации што ќе се случи со Вагнер групацијата.

И сега го имаме одговорот на тоа.

Според д-р Вајтлинг, „релативно брзо по бунтот на Пригожин се одржа состанок во Кремљ, на кој беше одлучено  африканските операции на Вагнер да паднат директно под контрола на руската воена разузнавачка служба ГРУ“.

Контролата требаше да му биде предадена на генералот Андреј Аверјанов, шеф на единицата 29155, тајна операција специјализирана за целни убиства и дестабилизација на странски влади.

Но, се чини дека новата работа на генералот Аверјанов не е да ги дестабилизира владите, туку да ја обезбеди нивната иднина, се додека тие плаќаат со откажување од правата за минерални суровини.

Во почетокот на септември, во друштво на заменик-министерот за одбрана Јунус-Бек Јевкуров, генералот Аверјанов започна обиколка на поранешните операции на Вагнер во Африка.

Тие почнаа од Либија, каде што се сретнаа со воениот лидер генерал Калифа Хафтар.

Нивната следна станица беше Буркина Фасо, каде што ги пречека 35-годишниот водач на пучистите Ибрахим Траоре.

Тие потоа слетаа во Централноафриканската Република, веројатно најретката операција на Вагнер на континентот, пред да заминат за Мали за да се сретнат со водачите на тамошната хунта.

„Русија е Вагнер, ние ја сакаме Русија и го сакаме Вагнер“, пишува на транспарентот, чија сцена е снимена во Централноафриканската Република.

На следните патувања, тие се сретнаа и со генералот Салуф Моди, еден од војниците кои минатата година ја презедоа власта во Нигер.

Транскриптите од различни состаноци покажуваат дека двајцата ги уверувале партнерите на Вагнер на континентот дека смртта на Пригожин не значи крај на нивните деловни зделки.

Извештаите за состанокот со капетанот Траоре во Буркина Фасо потврдија дека соработката ќе продолжи во „воениот домен, со обука на домашни кадети и офицери на сите нивоа, како и пилоти во Русија“.

Накратко, смртта на Пригожин не значеше крај на односите на хунтата со Русија.

На некој начин само се продлабочи.

Сите западноафрикански држави со блиски врски со Вагнер - Мали, Нигер и Буркина Фасо - доживеаја воени удари во последниве години.

Во меѓувреме, тие најавија повлекување од регионалниот блок ЕКОВАС (ECOWAS) и создавање сопствена „Сојуз на државите од Сахел“.

Можеби најзаплеткано со платеници беше Мали, каде што актуелниот исламистички бунт, во комбинација со серија државни удари, ја остави земјата практично во урнатини.

Пред тоа, безбедносната помош дојде во форма на мисија на ОН наречена Минусма, заедно со долготрајната антибунтовничка операција на француската војска.

Но, немаше љубов кон Франција, поранешната колонијална сила, и затоа кога Вагнер групата понуди да ја замени својата безбедносна операција со руска поддршка,

„Французите беа толерирани наместо добредојдени“, вели Едвиге Сорго-Депањ, аналитичарка на африканската политика која работи за „Amber Advisors“.

„Францускиот мандат да помогне во терористичката криза во Сахел отсекогаш се сметал за временски ограничен.

„И така, фактот што Французите останаа толку долго - повеќе од 10 години - без да најдат начин да се стави крај на кризата не помогна.

Покрај прагматизмот, се работеше и за носталгија.

„Во овие земји Русија не е нов сојузник. Русија веќе беше присутна таму во 1970-тите и 1980-тите“.

„Тој го живее сонот за враќање во подобри времиња, кои често се поврзуваат со односите со Русија.

Но, за воената хунта која владее со овие земји, военото присуство на Русија имаше конкретни предности.

„Овие хунти на почетокот беа преодни лидери. Требаше да организираат избори и да доведат до враќање на демократските институции“.

„Но, кога руските паравоени сили беа донесени за да ја заштитат воената хунта, тоа им овозможи да останат на власт онолку долго колку што сакаат.

Хунтата им нареди на француските сили да ја напуштат земјата и Мали сега во голема мера зависи од Вагнер за нејзината внатрешна безбедност, промена што има непосредно влијание врз животите на обичните Малијци.

„Русите обезбедија јуришни трупи, со хеликоптери со напредни способности и многу огнена моќ“, вели д-р Вајтлинг.

„Тие користат прилично традиционални советски антипартизански методи. Гледате борци кои биле егзекутирани, како и цивили кои биле мета едноставно затоа што помагале или биле поврзани со борци“.

Постојат бројни тврдења дека силите на Вагнер ги прекршиле човековите права на африканскиот континент, како и во Украина и Сирија, каде организацијата на Пригожин претходно имаше забележително присуство.

Еден од најдобро документираните инциденти се случил во градот Моура во централниот дел на Мали, каде што, според извештајот на ОН, најмалку 500 луѓе биле егзекутирани на самото место од страна на силите на Мали и „вооружени белци“, за кои очевидците тврдат дека зборувале „ непознат јазик“.

Иако не беше можна независна потврда, Хјуман рајтс воч ги идентификуваше непознатите бели напаѓачи како руски платеници.

Во замена за значителна, иако брутална, безбедносна помош, Вагнер бараше нешто за возврат.

Мали, како и многу други африкански земји, е богат со минерални богатства - од дрво и злато до ураниум и литиум.

Некои се едноставно вредни, додека други имаат стратешко значење.

Според д-р Вајтлинг, Вагнер оперирал според добро позната традиција.

„Постои стандарден руски оперативен модел, кој треба да ги покрие оперативните трошоци со паралелна деловна активност.

„Во Африка тоа се случува првенствено преку концесии за рударство“.