17 shtator 2024 

Si-En-En

Nuk ekziston manual politik për atë se si të përballeni me edhe një tentimi për atentat ndaj një kandidati presidencial të një partie të madhe përpara zgjedhjeve që do të zhvillohen për disa javë.

Megjithatë, pikërisht këtu gjenden fushatat kundërshtuese pas asaj që duket si përpjekje e dytë për të vrarë kandidatin republikan Donald Tramp, në kthesën më të re në sezonin politik që tejkalon të gjithë precedentët dhe thekson polarizimin e thellë të kombit.

Dy herë në afat prej dy muajsh, Amerika ka shmangur për pak tragjedinë për të parë atentat ndaj një figure të rëndësishme politike gjatë sezonit zgjedhor — dhe forcat toksike që një zemërim i tillë mund të lëshojë në një vend të shkatërruar nga ndarjet e brendshme partiake.

Fakti që ndodhin incidente të tilla fare, flet për rrymat e dhunshme nëntokësore që ndjekin vazhdimisht jetën politike amerikane, veçanërisht të përkeqësuara nga disponueshmëria e lehtë e armëve të zjarrit. Të dy kandidatët presidencialë tani po u drejtohen turmave të jashtme nga prapa xhamave të padepërtueshëm. Tani do të ketë druajtje të reja se periudha e trazuar që çon deri në Ditën e zgjedhjeve mund ta çojë vendin edhe më tej në rrugën e errët.

Pas dekadash pa u përpjekur të vrasin zyrtarë të lartë ekzekutivë, realiteti i tmerrshëm është ringjallur përsëri këtë vit: ata që kandidojnë për postin më të lartë potencialisht po rrezikojnë jetën e tyre.

Reagime të shpejta nga miqtë dhe kundërshtarët e Trampit

Në reagimin e tij më gjithëpërfshirës ndaj asaj që ndodhi, Tramp postoi në rrjetin e tij social "Truth sociale" të dielën në mbrëmje për atë që ai e përshkroi si "me siguri një ditë interesante!" “Unë dua të falënderoj Shërbimin Sekret të SHBA, sherifin Rik Bredshou dhe Zyrën e tij të Trimave dhe Patriotëve të Përkushtuar, dhe të gjitha agjencitë e zbatimit të ligjit, për punën e pabesueshme të bërë sot në Trump International për të më përballur si Presidentin e 45-të të SHBA-ve dhe kandidat republikan në zgjedhjet e ardhshme presidenciale”, shkroi Trampi. "PUNA QË ATA BËNË ISHTE ABSOLUTISHT E JASHTËZAKONSHME. JAM SHUMË KRENAR QË JAM AMERIKAN!”

Nënkryetarja Kamalla Harris, partneri i saj i fushatës, Guvernatori i Minesotës Tim Uolc dhe Presidenti Xho Bajden shprehën shpejt lehtësimin që personi i dyshuar për planifikimin e sulmit ndaj Trampit në një nga fushat e tij të golfit në Florida është zbuluar para se të qëllonte dhe se ish-presidenti ka qenë i sigurt. Harris tha se ishte informuar për incidentin dhe shkroi në mediat sociale: "Më vjen mirë që është i sigurt. Nuk ka vend për dhunë në Amerikë.”

Sado e ashpër të jetë të mendosh për pasojat politike menjëherë pas një përpjekjeje të dukshme për atentat, gjithçka në Amerikë politizohet brenda pak minutash — veçanërisht kur kanë mbetur edhe 50 ditë deri në zgjedhje shumë të pasigurta.

Tramp — i cili brenda disa sekondave nga mbijetesa e përpjekjes së tij të parë, shumë më serioze për vrasje në Batler, Pensilvani, më 13 korrik, u ngrit dhe tha "lufto, lufto, lufto" — lëshoi shpejt një email për mbledhjen e fondeve të dielën pasdite ku thuhej "Jam i sigurt dhe mirë!" "Asgjë nuk do të më ngadalësojë. UNË KURRË NUK DO TË DORËZOHEM!” shkroi Trump në një email që çoi në një faqe donacionesh nga mbështetësit.

Dhe një nga aleatët kryesorë të ish-presidentit, ligjvënësi i Nju-Jorkut Ellis Stefanik, publikoi deklaratë duke përsëritur idenë se Trampi ishte kursyer nga providenca hyjnore, e cila ishte një temë e përmendur disa herë në Konventën Kombëtare Republikane. Kryetarja e konferencës republikane në Dhomën e Përfaqësuesve sugjeroi që pas asaj që ndodhi, vendi tani kishte një detyrim për të zgjedhur Trampin. "Për fat të mirë, Zoti vazhdon të mbrojë Presidentin Trump. Si amerikanë, ne duhet të bashkohemi pas tij në nëntor për të mbrojtur republikën tonë dhe për të rivendosur paqen në botë," tha ajo.

Kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve Majke Xhohnson, pas vizitës së ish-presidentit në vendpushimin e tij në Mar-a-Lago të dielën, sugjeroi gjithashtu se Trump u shpëtua falë ndërhyrjes hyjnore dhe përforcoi narrativën se Tramp është i pamposhtur. "Asnjë udhëheqës në historinë amerikane nuk ka duruar më shumë sulme dhe ka mbetur kaq i fortë dhe elastik. Ai është i pamposhtur.”

Kjo ndjenjë se Trampi ishte i mbrojtur nga Zoti animoi ndjenjat e mbështetësve të tij në konventën e Miluokit se ai ishte i destinuar për fitore. Supozime të tilla u zvogëluan, megjithatë, kur Bajden ndaloi rizgjedhjen e tij, duke e lejuar Harrisin të hynte dhe të transformonte garën.

Më shumë pyetje në lidhje me shërbimin sekret

Njeriu që u ndalua në atentat u vu re nga shërbimi sekret disa vrima golfi para ish-presidentit në fushën e golfit Trump International në Uest Palm Biç, Florida.

Stefanik pyeti se si "u lejua që një atentator të afrohej aq afër Presidentit Tramp?" Ajo shkroi: "Ende mungon sqarimi për përpjekjen e tmerrshme për atentat në Pensilvani dhe ne presim që të ketë sqarim të qartë për atë që ndodhi sot në Florida." Një hetim i shërbimit sekret nga ligjvënësi i Nju-Jorkut mund të nxisë debat në ditët në vijim në lidhje me nivelin e mbrojtjes së ish-presidentit — veçanërisht duke marrë parasysh atë që ndodhi në Batler.

Tramp tashmë ka sugjeruar, pa prova, se administratat e Bajdenit dhe Harrisit ishin bashkëpunëtorë në përpjekjen për atentat në Pensilvani, duke pretenduar se ata përdorën Departamentin e Drejtësisë kundër tij. Por të gjitha problemet ligjore të Trampit kanë kaluar nëpër procese gjyqësore të rregullta dhe nuk ka asnjë dëshmi që Shtëpia e Bardhë është në ndonjë mënyrë e përfshirë.

Tentativa e dytë e dukshme e atentatit zhvillohet në sfondin e një fushate të trazuar që hodhi poshtë rregullat dhe parashikimet tradicionale. Për herë të parë që nga viti 1968, një president në detyrë e tërhoqi fushatën e tij të rizgjedhjes disa muaj para zgjedhjeve, duke i lënë vendin padashur zëvendëspresidentit të tij, i cili ka një shans për t'u bërë gruaja e parë me ngjyrë dhe gruaja e parë e Azisë Jugore që do të jetë komandante e përgjithshme. Kandidati republikan ësht kriminel i dënuar që përballet me akuza të shumta penale për përpjekjen e tij të pashembullt për të qëndruar në pushtet pas humbjes së zgjedhjeve paraprake. Nëse ai do të kthehej përsëri në Shtëpinë e Bardhë, Tramp do të ishte vetëm presidenti i dytë që do të humbiste rizgjedhjen, por do të fitonte një mandat të dytë të pavazhdueshëm.

Veprimet e ish-presidentit në ditët në vijim do të ndiqen me kujdes. Pas tentimit të parë për atentat, ish-presidenti bëri thirrje për bashkimin e vendit. Por premtimi i tij për unitet zgjati jo më shumë se një e treta e fjalimit të tij në Konventën Kombëtare Republikane, e cila më pas u shndërrua në ndarjen karakteristike mbi të cilën ai ndërtoi karrierën e tij politike.

Tramp ka injoruar në mënyrë të përsëritur këshillat e republikanëve të lartë dhe ekipit të tij të fushatës për t'u përqëndruar në kritika të qarta dhe të sakta ndaj Harris. Ata dëshirojnë të përqendrohen në rolin e saj në politikën ekonomike të administratës Bajden në një kohë kur shumë votues ende po luftojnë me çmimet e larta, edhe pse inflacioni po zvogëlohet. Edhe nëse ndihmësit e tij e këshillojnë atë të rinovojë bashkimin kombëtar si temë, nuk ka asnjë garanci se Trampi do t'i dëgjojë ata ose se do të jetë në interesin e tij politik.

Një përpjekje tjetër e dukshme për t'i marrë jetën ka të ngjarë të ketë një nivel efekti personal mbi ish-presidentin. Në ditët pas shmangies së ngushtë të vdekjes ose lëndimit serioz në Pensilvani, kur një plumb ia preku veshin, Tramp dukej i penguar. Por që atëherë, ai është kthyer në veten e tij të gjallë dhe, nëse asgjë tjetër, retorika e tij është bërë edhe më ekstreme. Ai kohët e fundit paralajmëroi kundërshtarët e tij politikë se do të përdorte pushtetin legjislativ kundër tyre dhe do t'i mbyllte nëse mendonte se zgjedhjet ishin të paligjshme dhe dyfishoi pretendimet e tij të pabazuara se zgjedhjet e fundit ishin vjedhur.

Në momentet që pasuan incidentin e së dielës, fokusi i shumicës së kundërshtarëve të Trampit ishte ruajtja e qetësisë në këtë moment të paqëndrueshëm. Në një demokraci, nuk mund të ketë asnjë justifikim për përpjekjen për të heshtur ndonjë politikan përmes dhunës. Në të njëjtën kohë, do të ketë një debat në ditët në vijim në lidhje me masën në të cilën ish-presidenti — një figurë unike provokuese — ka ndihmuar në ndezjen e ndarjeve në komb.

Në fillim të kësaj fundjave, për shembull, ish-presidenti dhe i nominuari i tij për nënpresident, senatori i Ohajos, Xhej Di Vans, po rrisnin tensionet politike. Të dy republikanët theksuan pretendimet e pabazuara se refugjatët haitianë në Springfild, Ohajo, vjedhin dhe hanë kanakarë. Kundërshtarët e Trampit kanë paralajmëruar se demagogjia e tij e vazhdueshme racore po vë në rrezik jetën e njerëzve.

Në një intervistë kontroverse për Si-En-En "State of the Union" të dielën, Vans këmbënguli se pretendimet për emigrantët haitianë — që banojnë ligjërisht në SHBA — u vërtetuan nga ankesat e disa prej zgjedhësve të tij. Dhe larg tërheqjes nga historia — pavarësisht dëshmive nga shumë zyrtarë lokalë se nuk kishte të vërteta për thashethemet — Vans denoncoi me zemërim sugjerimet se kërcënimet e fundit me bombë kundër qytetit kishin të bënin me atë dhe Trampin që i përshkallëzoi këto pretendime. Ai i tha Dana Bashit, "Ky qytet ka vuajtur tmerrësisht për shkak të politikave të Kamala Harris."

Por, guvernatori republikan i Ohajos Majke Devajn, i pyetur nga Ej-Bi-Si të dielën nëse kishte parë prova të thashethemeve për ngrënien e kanakarëve, u përgjigj: "Jo. Absolutisht jo". Guvernatori i Ohajos shtoi se emigrantët haitianë, të cilët Tramp i kërcënoi të premten se do t'i deportonte në Venezuelë, ishin ligjërisht në vend.

Në rrethana normale, një përpjekje e dukshme për atentat mbi një kandidat presidencial mund të pritet të shkaktojë një valë simpatie që mund të kthehet në një nxitje politike. Por sulmi i fundit ndaj Trampit vjen në një kohë kur gara me Harris është shumë e ngushtë. Ndërsa të dy kandidatët po konkurrojnë për ndoshta disa qindra mijëra votues që mund të lëvizin në shtetet kryesore, është e paqartë se sa hapësirë ka për ndryshimin e perceptimeve rreth Trampit, i cili ka qenë figurë polarizuese që nga fushata e tij e parë në  vitin 2015.

Ish-presidenti pothuajse me siguri do të shfrytëzojë ngjarjet e fundit për të përforcuar pretendimet e tij të pabazuara se ishte viktimë e persekutimit që synonte parandalimin e kthimit të tij në pushtet. Por është shumë herët për të thënë nëse përpjekja e dytë e dukshme për atent do të ketë më shumë ndikim politik se e para.

Në fund, do të varet nga votuesit për të zgjidhur këtë sezon zgjedhor të paparashikueshëm dhe të rrezikshëm.

foto: EPA