Seul, 3 dhjetor 2024 (MIA) – Presidenti koreanojugor Jun Suk Joll sot shpalli “gjendje emergjente të luftës”, duke e akuzuar opozitën se e kontrollon Parlamentin, simpatizob Korenë e Veriut dhe paralizon funksionimin e Qeverisë përmes aktiviteteve antishtetërore.

Jun, në fjalimin e tij televiziv, u zotua të "çrrënjosë forcat proveriore dhe të mbrojë rendin demokratik kushtetues."

Ky veprim u prit me kritika të ashpra, madje edhe nga udhëheqësi i partisë së tij konservatore, Han Dong-hun, i cili e quajti vendimin "të gabuar" dhe paralajmëroi se do ta kundërshtonte atë "së bashku me popullin".

Udhëheqësi i opozitës Li Xhae-Mjung, i cili humbi ngushtë ndaj Junit në zgjedhjet presidenciale të vitit 2022, e quajti shpalljen e gjendjes së luftës "të paligjshëm dhe antikushtetues".

Partia Demokratike, e cila është forca kryesore e opozitës, u ka bërë thirrje qytetarëve të mblidhen para Kuvendit Kombëtar, njoftoi agjencia e lajmeve e Koresë së Jugut, Jonhap. Forca të forta policore janë vendosur para Kuvendit, disa helikopterë po qarkullojnë dhe disa prej tyre kanë zbarkuar në ndërtesën e Kuvendit.

Ndërkohë, agjencia e lajmeve e Koresë së Jugut Jonhap raportoi se hyrja në ndërtesën e parlamentit është bllokuar. Sipas pamjeve nga jashtë parlamentit, shihen përleshje midis protestuesve dhe policisë ndërsa njerëzit përpiqen të hyjnë në Kuvendin Kombëtar.

what the hell is happening in south korea?

pic.twitter.com/5JqwPIMGvJ

— Tiffany Fong (@TiffanyFong_) December 3, 2024

Bi-Bi-Si njofton se aktualisht ka rreth 70 opozitarë në Kuvend, e pjesa tjetër po mblidhen jashtë. Pritet që kur të mbërrijë Kryeparlamentari Vu Von-shik, ai do të bëjë thirrje për votim për anulimin e gjedjes së luftës.

Bi-Bi-Si njofton se sipas dëshmitarëve okularë, ushtarët e forcave speciale janë në ndërtesën e Parlamentit.

Deputetët e partive opozitare u thirrën të mblidheshin në ndërtesën e parlamentit. Kreu i Partisë Demokratike Li Xhae-mjung tha se Parlamenti do të përpiqet ta shfuqizojë masën, duke e quajtur atë "jokushtetuese."

Shpallja e gjendjes së luftës vjen në një kohë kur Partia Popullore e Forcës e Junit dhe Partia Demokratike nuk mund të bien dakord për buxhetin e vitit të ardhshëm.

Sipas ligjit të Koresë së Jugut, Qeveria duhet të shfuqizojë gjendjen e luftës nëse shumica në Kuvendin Kombëtar e kërkon këtë përmes votimit. Ligjvënësit e opozitës, sipas përfaqësuesit Hong Ki-Von, u mblodhën brenda dhe rreth parlamentit, duke u përgatitur për një votim për të hequr masën, por më pas u përleshën me policinë.

Presidenti Jun deklaroi se "përmes kësaj gjendjeje të luftës, ai do të rivendosë dhe mbrojë Republikën e lirë të Koresë". Ai shtoi se do të eliminojë "forcat antishtetërore që kërcënojnë kombin" dhe u bëri thirrje qytetarëve të tregojnë durim për "disa shqetësime".

Dekreti parashikon që kushdo që e shkel atë mund të arrestohet pa urdhër. Të gjitha mediat dhe botuesit do të jenë nën kontrollin e komandës ushtarake, ndërsa aktivitetet e parlamentit dhe partive politike do të ndalohen.

Jun deklaroi se nuk kishte zgjidhje tjetër veçse të ndërmerrte këtë masë për të mbrojtur rendin e lirë dhe kushtetues, pasi partitë opozitare në Korenë e Jugut kishin "kapur" procesin parlamentar. "Unë po shpall gjendje lufte për të mbrojtur Republikën e lirë të Koresë nga kërcënimi i forcave komuniste të Koresë së Veriut, për të zhdukur forcat e neveritshme antishtetërore pro-veriore që plaçkitin lirinë dhe lumturinë e popullit tonë dhe për të mbrojtur rendin e lirë kushtetues," tha ai.

Një komentues politik i Koresë së Jugut vlerësoi lëvizjen e Presidentit Jun Suk-joll për të shpallur gjendje lufte si një "çështje thjesht të brendshme politike".

Presidenti ka refuzuar më parë thirrjet për hetime të pavarura për skandalet që përfshijnë gruan e tij dhe zyrtarë të lartë.

Komentatori politik Henri Shin i tha "Sky News"-it se presidenti po i përdor këto hetime për të argumentuar se forcat proveriore po përpiqen të përmbysin qeverinë.

Presidenti i përshkruan këto hetime si "procedura të impiçmentit" ose hetime që "në mënyrë të pashmangshme do të çonin në impiçment," shprehet Shini.

Jun — rejtingu i mbështetjes i të cilit është ulur në muajt e fundit — ka luftuar për të shtyrë agjendën e tij kundër një parlamenti të kontrolluar nga opozita që nga marrja e detyrës në vitin 2022.

Partia Popullore konservatore e Junit është në kundërshtim me Partinë opozitare Demokratike Liberale lidhur me buxhetin e vitit të ardhshëm. Opozita po përpiqej gjithashtu të kalonte propozime për fajësimin e tre kryeprokurorëve, përfshirë kreun e Prokurorisë për Qarkun Qendror në Seul, të cilin konservatorët e quajtën "hakmarrje" për hetimet e tyre penale kundër Liut, i cili konsiderohet në sondazhe si favorit për zgjedhjet e ardhshme presidenciale të vitit 2027.

Ndërkohë, pas shpalljes së gjendjes së luftës, që do të thotë sundim i përkohshëm i autoriteteve ushtarake gjatë gjendjes së jashtëzakonshme, kur autoritetet civile nuk mund të funksionojnë siç duhet, voni i Koresë së Jugut ra në nivelin më të ulët në dy vitet e fundit.

Vlera e monedhës ra në 1,430.82 von për dollar, niveli më i ulët që nga tetori i vitit 2022.

"Kjo është shkaktuar nga pasiguria... një nga ato lëvizjet" qëllo së pari, pastaj bëj pyetje "," tha Kristofer Vong, strateg i kursit devizor dhe interesit në OCCB në Singapor. "Duke marrë parasysh mungesën e informacioneve, pasiguria mund të vazhdojë ta mbajë ekonominë koreane nën presion në të ardhmen e afërt," shtoi ai.