Shkup, 15 dhjetor 2024 (MIA) - Fillon aksioni "Shporta e Vitit të Ri", me të cilin deri më 15 janar mbi 900 produkte të mbuluara nga lista e aksioneve duhet të shiten me çmime më të ulëta për 10 për qind. Lista e veprimit përfshin bukë dhe drithëra, produkte buke, mish dhe produkte mishi, peshk, qumësht dhe produkte qumështi, produkte ëmbëlsirash, fruta dhe perime të freskëta, të ngrira dhe të konservuara, pije joalkoolike (të gazuara dhe të pagazuara), pije alkoolike (verë dhe birrë) dhe të tjera. Ato produkte në raftet e zinxhirëve tregtarë me pakicë duhet të shënohen me afishe dhe logon “Më pak harxhime, më shumë për ty”, si pjesë e fushatës së Qeverisë.

Janë paralajmëruar kontrollet nga Inspektorati Shtetëror i Tregut, i cili prej disa ditësh monitoron çmimet për të përcaktuar parregullsitë e mundshme. Qeveria pret që veprimi të mbrojë buxhetin familjarë mes rritjes së çmimeve të ushqimeve, siç dëshmohet nga të dhënat e fundit të inflacionit nga Enti Shtetëror i Statistikave.

Pas zyrtarizimit të aksionit më 5 dhjetor, kur u paralajmërua se lista përmban 600 produkte, deri dje, siç njoftoi zëvendësministri i Ekonomisë Marjan Risteski, shifra arriti në 900 produkte.

Interesi për t'u bashkuar i kompanive në aksionin “Shporta e Vitit të Ri” po rritet, në një javë lista e produkteve është rritur nga 650 në më shumë se 900 produkte. Qytetarët do të mund të blejnë më shumë se 900 produkte nga 83 kompani që ata vetë kanë ofruar, me çmime më të ulëta prej të paktën 10 për qind", shkroi Risteski në rrjetet sociale.

Ai u bëri thirrje kompanive që të respektojnë me përpikëri aksionin, të cilin ai tha se e krijuan vetë, e nëse qytetarët kanë vërejtje t'i denoncojnë ato në Inspektoratin Shtetëror të Tregut në numrin e telefonit falas 191 ose në faqen e internetit www.dpi.gov.mk.

Në prag të aksionit, ISHT njoftoi se inspektorët e tregut monitorojnë çmimet e produkteve që përmbajnë listën e aksioneve së bashku me çmimet më të ulëta të produkteve me të njëjtin emër që janë aplikuar në 30 ditët e fundit. Qëllimi i monitorimit është të përcaktojë nëse, pas fillimit të veprimit, tregtarët do t'i përmbahen nismës së dhënë nga ana e tyre për një ulje të çmimit të veprimit prej 10 për qind ose më shumë të produkteve ushqimore që shiten më shumë gjatë festave të Vitit të Ri.

Qeveria ka thënë në mënyrë të përsëritur se ulja e paralajmëruar e çmimeve të produkteve me veprimin do të mbrojë buxhetin e familjes.

"Unë pres efekte pozitive nga veprimi dhe për festat që shporta më e pasur konsumatore për qytetarët do të jetë aq e pasur sa të jetë e mundur," tha dje kryeministri Hristijan Mickoski pasi mori pjesë në vendosjen e gurëthemelit të një fabrike të re në ZZHTI Kërçovë.

Gjatë shpalljes së Shportës së Vitit të Ri, Mickoski tha se lista e produkteve u dakordua së bashku me odat ekonomike, sindikatat, prodhuesit, shpërndarësit dhe tregtarët. Kryeministri më pas theksoi se kjo nuk ishte një masë ndërhyrëse e Qeverisë dhe një tavan çmimi, por një zgjidhje konsensuale për të cilën nuk do të kishte ndëshkim, dhe se do të kishte monitorim nëse në ato produkte do të ngjiteshin ngjitëset në mënyrë që të jenë të dukshme për qytetarët.

Me “Shportën e vjeshtës” që u aplikua nga 24 shtatori deri në fund të tetorit ishin përfshirë 73 produkte, e sipas analizave të Ministrisë së Ekonomisë, një familje mesatare prej katër personash ka kursyer midis 690 dhe 1.360 denarë, në varësi të asaj që është shpenzuar dhe dyqaneve ku është blerë. Në kundërshtim me Qeverinë, sindikatat reaguan se tregtarët kanë mashtruar masën duke rritur çmimet e produkteve dhe njoftuan se do të monitoronin nga afër zbatimin e Shportës së Vitit të Ri.

Nga Federata e Sindikatave të Maqedonisë theksuan se shporta minimale sindikale e përgatitur prej tyre do të jetë mekanizmi kryesor i kontrollit nëse çmimet ulen vërtet nga tregtarët.

"Kjo për shkak se Shporta e re minimale sindikale do të përllogaritet më 20 dhjetor, ndërsa masa, respektivisht veprimi, hyn në fuqi më 15 dhjetor, e cila do të na tregojë se çfarë zvogëlohet në të vërtetë nga produktet bazë në sektorin e ushqimit dhe pijeve, e më 20 janar do të dimë nëse pas përfundimit të masës më 15 janar, tregtarët kanë bërë rritje të çmimeve me çka do të

humbej efekti i tyre. Sa për përkujtim, tregtarët, para hyrjes në fuqi të masave të mëparshme, ulën pagat e të punësuarve në tregti për 5 për qind, në përputhje me të cilën paga mesatare u ul, dhe për shkak të rritjes së pajustifikuar të çmimeve, vlera e SHMS-së në fushën e ushqimit dhe pijeve u rrit para hyrjes në fuqi të masës dhe pas përfundimit të saj", bënë të ditur nga LSM-ja.

Ata u bënë thirrje ekonomistëve të tregojnë përgjegjësi shoqërore, e në të kundërtën, nëse përpiqen të mashtrojnë sistemin, të vendosin dënime rigoroze për mosrespektuesit.

Vlera e shportës minimale të sindikatës për muajin nëntor të këtij viti është 62.021 denarë, 772 denarë më shumë se shporta në tetor.

Në nëntor, Enti Shtetëror i Statistikave regjistroi rritje prej 4.3 për qind të harxhimeve jetësore në krahasim me nëntorin e vitit të kaluar, si dhe një rritje prej 4 për qind të çmimeve me pakicë.

Inflacioni i matur nga indeksi i shpenzimeve jetësore në nëntor krahasuar me tetorin e këtij viti është një për qind. Rritja e inflacionit, sipas statistikave, është rezultat i rritjes së shpenzimeve jetësore në grupe: ushqim dhe pije joalkoolike për 2,1 për qind, rekreacion dhe kulturë, pije alkoolike, duhan dhe narkotikë për 1,5 për qind, restorante dhe hotele për 0,8 për qind, veshje dhe këpucë, shëndetësi për 0,2 për qind, strehim, ujë, energji elektrike, gaz dhe karburante të tjera për 0,1 për qind.

Për të mbrojtur standardin e qytetarëve për shkak të rritjes së çmimeve, që është veçanërisht karakteristike para festave, përveç shportës së Vitit të Ri, Qeveria paralajmëroi edhe atë të Pashkëve dhe Ramazanit.

Më 28 shtator të këtij viti, hyri në fuqi Ligji për praktikat e padrejta tregtare në zinxhirin e furnizimit bujqësor dhe ushqimor, i cili, sipas Qeverisë, duhet të ulë më tej çmimet e produkteve dhe të vendosë përgjithmonë rendin në tregti. Me të janë përfshirë rreth 2.500 produkte, marzhi i fitimit i të cilave është i kufizuar në 10 për qind, prandaj pritet të ulë çmimet e tyre për 10 për qind. Me Ligjin, përveç zbritjes së kufizuar, tregtarët nuk do të lejohen të ngarkojnë shpenzime shtesë për marketing, përfaqësim, si dhe për eksponimin e produktit të caktuar në raft. 

foto: Arkivi i MIA-s