Shkup, 5 dhjetor 2023 (MIA) - Nevojitet një qasje gjithëpërfshirëse për parandalimin, mbrojtjen dhe sigurimin e ndjekjes efektive të të gjitha rasteve të dhunës ndaj grave dhe dhunës në familje, dhe bashkëpunimi i institucioneve shtetërore dhe shoqërisë civile është jashtëzakonisht i rëndësishëm u theksua sot në tryezën e rrumbullakët “Parandaloni, përgjigjuni, mbroni: Si të forcohet lufta kundër dhunës në familje në Republikën e Maqedonisë së Veriut" organizuar sot nga Misioni i OSBE-së në Shkup, me rastin e fushatës 16 ditë aktivizim kundër dhunës me bazë gjinore.

Shefi i Misionit të OSBE-së në Shkup, ambasadori Kilian Ual, theksoi se në të gjithë sistemin e mbrojtjes, forcimi i rolit të sektorit joqeveritar është veçanërisht i rëndësishëm dhe se ekziston "nevojë e madhe për financim adekuat" në mënyrë që të jetë në gjendje të mbajë shërbimet mbështetëse që ofrojnë mbrojtje për viktimat që kanë përjetuar dhunë me bazë gjinore ose në familje.

“Ne promovojmë tolerancë zero për të gjitha këto dukuri. Por për fat të keq, ne jemi ende dëshmitarë të lëvizjeve më të mëdha dhe më të forta anti-gjinore. Prandaj duhet bashkuar dhe luftuar kundër këtij kërcënimi... Si Mision në Shkup punojmë me organizata joqeveritare, ministri dhe jemi në bashkëpunim të ngushtë me institucionet e tjera shtetërore. Suksesi i kësaj nisme qëndron në mbështetjen e gjithanshme dhe të koordinuar për gratë dhe të mbijetuarat e dhunës me bazë gjinore dhe bashkëpunimin ndërmjet institucioneve”, tha Val.

Ai përshëndeti miratimin e ndryshimeve në Kodin Penal në shkurt të këtij viti në Kuvend, të cilat kriminalizojnë forma të ndryshme të dhunës me bazë gjinore, përfshirë atë psikologjike dhe seksuale, përndjekje dhe forma të ndryshme të abuzimit dhe theksoi se kjo paraqet një progres të rëndësishëm në luftën kundër dhunës ndaj grave në Maqedoninë e Veriut.

“Nuk është e rëndësishme vetëm ndryshimi i ligjit, por edhe zbatimi i tij dhe zbatimi me kujdes dhe rigorozitet i këtyre dispozitave... Roli ynë si Mision është të përmirësojmë bashkëpunimin dhe koordinimin ndërmjet shoqërisë civile dhe institucioneve, qëllimi është të punojmë për një qasje ndërinstitucionale për të krijuar mekanizma gjithëpërfshirës për të mbrojtur të gjithë nga të gjitha format e dhunës, siç përmendet në nenin 9 të Konventës së Stambollit”, tha ambasadori i OSBE-së në vend.

Sipas bashkëshortes së presidentit të vendit, Elizabeta Gjorgievska, duhet të identifikohen zgjidhje të prekshme që mund të zbatohen për të forcuar këtë luftë të përbashkët, pra, siç tha ajo, “të jemi inovativë në bashkëpunimin që do të bëjë ndryshime të qëndrueshme në luftë kundër dhunës në familje dhe me bazë gjinore”.

Dhuna në familje nuk është një çështje private, tha ajo, por një shqetësim shoqëror që kërkon "një përgjigje të koordinuar, një zë të unifikuar për të thyer heshtjen e atyre që vuajnë në heshtje". Ajo tha se bashkëpunimi që shkon përtej retorikës dhe çon në rezultate konkrete transformuese është i domosdoshëm.

“Pavarësisht synimeve tona më të mira, fushatave të shumta sensibilizuese, detyrimeve ligjore, ligjeve të miratuara në këtë fushë, shifrat tregojnë një fakt zhgënjyes se situata jo vetëm që nuk po përmirësohet, por po përkeqësohet. Nga viti 2019 e deri më sot, kemi qenë dëshmitarë të mbi 20 rasteve të femicideve – vrasjes së një gruaje vetëm pse ajo është grua dhe përfaqëson manifestimin më ekstrem të dhunës ndaj grave. Shumica e këtyre viktimave kanë vuajtur nga duart e ish-partnerëve apo bashkëshortëve të tyre të tanishëm, brenda sigurisë së supozuar të shtëpive të tyre, tha Gjorgievska.

Fatkeqësisht, theksoi ajo, përshkallëzimi i kësaj dukurie po bëhet gjithnjë e më shqetësues, ndërsa përmendi vrasjen e 14-vjeçares Vanja Gjorçevska, për të cilën tha se është “lloji më i tmerrshëm i dhunës që ngre shumë pyetje të natyrës tjetër. "

“Ngjarja tragjike me vrasjen e Vanja Gjorçevskës duhet të jetë paralajmërim se duhet të punohet në mënyrë sistematike dhe intensive në vendosjen e politikave themelore arsimore, ekonomike dhe sociale, të cilat do të rrisin vetëdijen për luftën kundër dhunës në të gjitha nivelet. Beteja është larg fitores. Dhuna në familje vazhdon, për fat të keq. Ky konstatim - se duhet bërë shumë më tepër - na detyron të rivlerësojmë përpjekjet dhe strategjitë tona të mëparshme dhe të angazhohemi edhe më me këmbëngulje për ndryshime thelbësore dhe të përhershme në qasjen ndaj luftës kundër kësaj të keqeje”, theksoi bashkëshortja e presidentit të shtetit dhe tha se tryeza e sotme është thirrje për veprim – për parandalim, vendosmëri dhe mbrojtje.

Ministrja e Punës dhe Politikës Sociale, Jovanka Trençevska, duke iu referuar legjislacionit dhe përpjekjeve të Qeverisë për parandalimin e dhunës, theksoi ratifikimin e Konventës së Stambollit, e cila rezultoi me miratimin e Ligjit për parandalimin dhe mbrojtjen nga dhuna ndaj grave dhe dhunës në familje, në vitin 2021. Krahas ligjeve, tha ajo, duhet të punohet edhe me viktimat, por edhe me autorët. Ajo theksoi gjithashtu rëndësinë e fuqizimit ekonomik, arsimit dhe shëndetit mendor në luftën kundër dhunës.

Ajo njoftoi se janë hapur 13 shërbime të specializuara të kujdesit për gratë viktima të dhunës në familje dhe dhunës me bazë gjinore (strehimore) në gjashtë rajone planifikuese, si dhe 10 qendra të specializuara këshillimi për gratë viktima të dhunës dhe dhunës në familje dhe tetë për trajtim psikosocial për dhunuesit e dhunës në familje.

Në një deklaratë për media lidhur me raportimet për dhunë gjinore dhe dhunë në familje, Trençevska u përgjigj se Ministria për Punë Sociale dhe Punës ka shifra për raportet e qytetarëve që pranohen në qendrat për punë sociale.

“Shifrat nuk kanë ndryshuar me kalimin e viteve - në vitet e fundit janë regjistruar 1300 - 1500 raporte në vit. Është domethënëse që dhuna psikologjike është në përqindjen më të madhe të të gjitha rasteve të raportuara. Fatkeqësisht, në gjyqësor nuk kemi një numër të madh të aktgjykimeve të përfunduara gjyqësore për dhunën ndaj grave, gjegjësisht dhunën me bazë gjinore, tha Trençevska. 

Dhe ajo theksoi se roli i çdo institucioni është i rëndësishëm, duke filluar nga arsimi.

Foto: MIA