Shkup, 6 mars 2025 (MIA) - Në kontekstin e ri gjeopolitik në të cilin gjendemi, shteti duhet të mbrojë interesat e tij kombëtare, duke mos e braktisur qëllimin strategjik - anëtarësimin në BE, por në të njëjtën kohë duke forcuar marrëdhëniet dypalëshe me SHBA-në. Për sigurinë dhe zhvillimin tonë në vitet e ardhshme, imperativ duhet të jetë partneriteti strategjik me SHBA-në dhe të marrim pjesë në proceset e integrimit në BE dhe Evropë, veçanërisht në fushën e ekonomisë, tregtisë, sigurisë dhe mbrojtjes. Ne jemi pjesë e Evropës dhe nuk kemi asgjë më tepër për të konfirmuar dhe të themi se duke pranuar rezolutën e SHBA-së për Ukrainën në OKB, kemi ndryshuar politikën tonë.

Kjo u theksua në panelin e diskutimit “Dinamika e sigurisë Euro-Atlantike: Sfidat për NATO-n, Evropën dhe procesin e zgjerimit drejt Ballkanit Perëndimor”, që u mbajt në organizim të Fondacionit Konrad Adenauer (KAS) dhe Fakultetit Filozofik të Universitetit “Sh. Kirili dhe Metodi” - Shkup.

Kreu i diplomacisë Timço Mucunski theksoi se në një botë gjithnjë e më të polarizuar, është e domosdoshme të vazhdojmë të punojmë së bashku me aleatët dhe partnerët tanë për të ndërtuar një rend më të drejtë, të qëndrueshëm dhe të përhershëm ndërkombëtar.

"Ne besojmë vetëm se përmes përpjekjeve të përbashkëta dhe demonstrimit të unitetit, mund të krijojmë hapësirë në të cilën të gjitha vendet do të kenë mundësinë të promovojnë pikëpamjet e tyre dhe të ndajnë shqetësimet e tyre. Kjo është arsyeja pse angazhimi ynë ka për qëllim thellimin e bashkëpunimit ndërkombëtar, bazuar në mirëkuptimin dhe respektin e ndërsjellë, por edhe ruajtjen e vlerave tona të përbashkëta”, tha Mucunski.

Sipas tij, në një kohë të rritjes së sfidave të sigurisë, përballemi edhe me kërcënime moderne, të cilat përfshijnë sulme hibride dhe kibernetike, dezinformata, duke përfshirë detyrimin ekonomik dhe përdorimin e burimeve të energjisë si armë, në mënyrë që të ushtrojmë presion dhe shantazh.

"Konsiderojmë se ndërtimi i rezistencës së shoqërive përmes forcimit të institucionet tona, sipas parimit të qasjes gjithëpërfshirëse shoqërore, paraqet përgjigje përkatëse. Siguria dhe stabiliteti i vendit tonë është i lidhur në mënyrë të pandarë me sigurinë, stabilitetin dhe zhvillimin e të gjithë Ballkanit Perëndimor. Angazhimi ynë është për kontributin në forcimin e bashkëpunimit rajonal, përmes mekanizmave që do t'u sigurojnë vend vendeve të rajonit në

familjen evropiane dhe euroatlantike, atje ku ne natyrisht përkasim. Në fund të këtij muaji, do të shënojmë 5 vjet nga anëtarësimi në NATO, në përputhje me angazhimet e përcaktuara, vendi ynë është plotësisht i përkushtuar dhe kontribuon në mënyrë aktive së bashku me aleatët dhe Aleancën në ruajtjen e paqes dhe stabilitetit", theksoi ministri.

Vasko Naumovski, profesor në Fakultetin Juridik "Justiniani i Parë", ish-zëvendëskryeministër për Çështje Evropiane dhe ish-ambasador në Shtetet e Bashkuara, theksoi se dilemat që janë hapur javët e fundit për ne si vend lidhen kryesisht me diversitetin e pikëpamjeve për çështjet globale që ekzistojnë midis partnerëve tradicionalë deri më tani.

"Sipas asaj që shohim, ne po përpiqemi të zhvillojmë politikë më autonome afatgjatë, e në kontekstin në të cilin jemi, duhet të jemi veçanërisht të kujdesshëm si në marrëdhëniet tona me vendet e BE-së, ashtu edhe në marrëdhëniet tona me BE-në si strukturë, duke ruajtur marrëdhënie të mira dypalëshe me SHBA-në dhe të njëjtat t'i thellojmë. Ajo që është shfaqur si çështje është nëse me thellimin e bashkëpunimit me vendet euroatlantike na mungon qëllimi strategjik - integrimi evropian apo jo, mendoj se duhet të vazhdojmë të jemi aktivë në të dyja fushat ”, tha Naumovski.

Ai vuri në dukje se nga njëra anë, duhet të vazhdojmë të thellojmë marrëdhëniet dypalëshe me SHBA-në, dhe të njëjtat t'i senndërtojmë jo vetëm në bashkëpunimin politik të sigurisë, por edhe në fushën ekonomike, dhe në të njëjtën kohë të vazhdojmë të përmbushim kriteret e anëtarësimit që do të sjellin përparim në procesin e integrimeve evropiane.

"Ajo që mbetet si dilemë është se sa procesi i zgjerimit është në agjendën e BE-së në këtë moment, veçanërisht në kontekstin kur bëhet përpjekje e madhe për të arritur një unitet më të gjerë dhe më të fortë evropian. A është BE-ja e gatshme të vendosë zgjerimin në krye të agjendës në mënyrë që të krijojë atë unitet evropian aq të dëshiruar dhe të forcojë rolin global të Evropës. Kjo do të thotë, nëse vendet anëtare të BE-së janë të gatshme së pari të arrijnë konsensus midis tyre se cili do të jetë qëndrimi i Evropës në lidhje me përfundimin e luftës ruso-ukrainase dhe nëse vendet kandidate do të forcojnë rolin e tyre në kontekstin global apo jo", vlerësoi Naumovski.

Sipas tij, nëse ka ndonjë kritikë se Maqedonia nuk është plotësisht në përputhje me pozicionet e BE-së në kontekstin e çështjeve të jashtme-politike dhe të sigurisë, duhet të jemi të vetëdijshëm, tha ai, se për fazën në të cilën jemi, do të ishte tepër ambicioze të kërkohet që Maqedonia të përafrojë 100% të gjitha politikat e saj me politikat e BE-së

"Para së gjithash, për disa nga pikëpamjet e saj, siç është përfundimi i luftës midis Rusisë dhe Ukrainës, nuk ka qëndrim të përbashkët të të gjithë anëtarëve të BE-së. Nuk ka asnjë qëndrim me të cilin duhet të pajtohemi, nga njëra anë, dhe pika e dytë është se ne, si vend që nuk ka filluar zyrtarisht negociatat, nuk do të kishim një kornizë në të cilën do t'i harmonizonim ato politika. Harmonizimi me politikat do të bëhej gjatë vetë negociatave dhe kapitujve përkatës, që do të thotë se ne, sapo të fillojmë negociatat, do të arrijmë në fazën ku do të duhet të harmonizojmë qëndrimet tona me politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë të BE-së. Por së pari duhet të kemi një qëndrim të fortë, të qartë dhe të përbashkët të të gjitha shteteve anëtare të BE-së, diçka që nuk ekziston për momentin. Të gjitha ato takime të zhvilluara në javët e fundit në thelb theksuan të gjitha mospërputhjet dhe dilemat që ekzistonin midis vetë vendeve anëtare të BE-së, dhe kjo është arsyeja pse takimet e të gjithë anëtarëve u shmangën sepse një përbërje e tillë do të nxirrte në sipërfaqe të gjitha mosmarrëveshjet", tha Naumovski.

Ai konsideron se në kontekstin në të cilin e gjejmë veten, ne duhet të mbrojmë interesat tona kombëtare, duke mos braktisur qëllimin strategjik - anëtarësimin në BE, por në të njëjtën kohë duke forcuar marrëdhëniet dypalëshe me SHBA-në, dhe këtu, shprehet Naumovski, do të jetë e nevojshme të balancojmë aftësitë dhe artin në politikën tonë të jashtme në një situatë ku ka pikëpamje të ndryshme dhe konfliktuale midis partnerëve transatlantikë për këto çështje të rëndësishme të politikës dhe sigurisë evropiane.

Naumovski tha se konsensusi dhe uniteti kombëtar ishin të nevojshëm për çështjet e politikës së jashtme.

Marjan Gjurovski, profesor në Fakultetin Filozofik në UKM, tha se për sa i përket ndryshimeve gjeopolitike, është e nevojshme të hapet dialog midis qeverisë dhe opozitës dhe të konsultohet me komunitetin akademik për të diskutuar politikën e jashtme maqedonase dhe për të lënë mënjanë dallimet dhe ndarjet partiake, sepse, shprehet ai, do të merren vendime të jashtëzakonshme për Evropën dhe botën, e si rrjedhojë edhe për ne.

"Interesi kombëtar maqedonas është partneriteti strategjik me SHBA-në dhe nga këtu duhet të fillojmë dhe të kthehemi kur është e nevojshme. Për sigurinë dhe zhvillimin tonë në vitet e ardhshme, imperativ duhet të jetë partneriteti strategjik me SHBA-në dhe të marrim pjesë në proceset e integrimit në BE dhe Evropë, veçanërisht në fushën e ekonomisë, tregtisë, sigurisë dhe mbrojtjes. Ne jemi pjesë e Evropës dhe nuk kemi asgjë më tepër për të konfirmuar dhe të themi se duke pranuar rezolutën e SHBA-së për Ukrainën në OKB, kemi ndryshuar politikën tonë. Vendimi i marrë është e drejtë sovrane e shtetit maqedonas. Ne në aspektin territorial, kulturor i përkasim Evropës dhe kjo vendosmëri është e qartë në pjesën më të madhe të subjekteve politike. Por ne duhet të ruajmë marrëdhëniet transatlantike para së gjithash me partnerin tonë strategjik SHBA dhe madje t'i forcojmë ato nëpërmjet formave të ndryshme, siç po bëhet", tha Gjurovski.

Ai thotë se ne nuk jemi ata që do t'i përcaktojmë Amerikës se cila do të jetë politika amerikane.

"Trampit iu dha një mandat për të udhëhequr politikën e jashtme amerikane. Në një krizë të fuqisë globale, Trump ka fuqinë sot dhe të gjithë duhet të flasin me të, Evropa mund të zgjedhë të prishë martesën e interesit në fushën e sigurisë dhe mbrojtjes nëse dëshiron, por ka më shumë paketa dhe garanci që do të krijojnë vakum sigurie dhe cenim. Armëpushimi në Ukrainë është imperativ. Ne jemi më afër paqes sot, më shumë vende janë të interesuara për paqen në Ukrainë. Pikëpamjet ndryshojnë për kushtet, por një gjë është e rëndësishme se implementimi i paqes nuk është i mundur pa garancitë amerikane", tha Gjurovski.

Katerina Jakimovska nga Qendra "Uilfrid Martens" për Studime Evropiane në Bruksel, theksoi se jetojmë në një botë të ndryshuar me shpejtësi që nuk është e njëjtë me disa javë më parë.

"Konferenca jashtëzakonisht intensive për media në dhomën ovale javën e kaluar qartësoi disa dilema që u hapën gjatë Konferencës së sigurisë në Mynih pas fjalimit të zëvendëspresidentit amerikan Xhej Di Vens - SHBA-ja nuk duan më të jenë aleate e BE-së. I mbetet Bashkimit që pas këtij dushi të ftohtë të veprojë shpejt dhe të konsolidojë pozicionet e tij. Përndryshe, rrezikon të bëhet aktor margjinal në rendin e ri global. Është e qartë se ndryshimet e reja gjeopolitike imponojnë gjithashtu një ripozicionim të vendeve në rajon, veçanërisht pas zhgënjimeve të vazhdueshme në lidhje me integrimin evropian. Ku është Ballkani në këtë kornizë komplekse - roli i aktorëve të jashtëm është perspektiva e vonuar evropiane që hap boshllëqe që aktorët e jashtëm do të nxitojnë t 'i mbushin. Dua t'ju kujtoj se si pjesë e një rajoni që është pjesë e revizionizmit historik, ne nuk mund të jemi të sigurt se ideja e kujt do të zgjohet dhe do të mbështetet", tha Jakimovska.

Dekani i Fakultetit Filozofik në UKM, Oliver Bakrevski, theksoi se ngjarjet e reja gjeopolitike dhe situata e përgjithshme tregojnë se, në përgjithësi, sot shtetet nuk mund të jenë garantuesi i vetëm i sigurisë së tyre, që do të thotë se shtetet janë të orientuara drejt një shkallë më të lartë të bashkëpunimit. Sipas tij, kjo kërkon qasje të qartë më koherente, sepse realiteti i ri tregon se shtetet janë të destinuara të bashkëpunojnë me njëri-tjetrin dhe t 'i kapërcejnë këto sfida të sigurisë.

Përfaqësuesi zyrtar i Fondacionit "Konrad Adenauer", Daniel Braun, tha se fituesi i zgjedhjeve në Gjermani, udhëheqësi i Kristian Demokratëve (CDU), Friedrih Merc, pas incidentit në Dhomën ovale javën e kaluar se kemi përshtypjen e gabuar se kush është agresori, e kush është viktima në konfliktin midis Rusisë dhe Ukrainës.

Sipas Braunit, Gjermania është e përgatitur të marrë më shumë përgjegjësi në zhvillimet e reja gjeopolitike dhe dëshiron t'u kërkojë partnerëve të tjerë të BE-së dhe NATO-s të bëjnë të njëjtën gjë.

"Ai është udhërrëfyesi i së ardhmes. Ndoshta për shkak të kësaj tronditjeje dhe ishte një tronditje, Gjermania thotë për herë të parë në histori se do të bëjë gjithçka që mund të merret nga buxheti për të investuar, sepse sipas Kushtetutës sonë kemi kufizime në shpenzimet publike dhe për këtë arsye kemi probleme mëtë ndryshme nga vendet e tjera të BE-së. Evropa dhe Gjermania janë një fuqi e fortë ekonomike dhe me tarifat e reja me të cilat përballemi nga SHBA-ja, do të jetë një thirrje për bashkim, për pikëpamje të përbashkëta, për t'u përballur me të gjitha këto sfida. Ndoshta kjo situatë e re do të na japë forcën, fuqinë për të tejkaluar çështjet dypalëshe", tha Brauni.

Lidhur me rajonin, Brauni tha se ai konsideron se ky rajon i Evropës ende varet nga NATO, varet edhe nga SHBA-ja. 

Foto: MIA