Shkup, 2 dhjetor 2024 (MIA) - Ndërgjegjësim më të madh për prezencën e personave me dëmtim të dëgjimit, mjete vizuale dhe asistentë që kuptojnë gjuhën e tyre të shenjave, kërkojnë prindërit e fëmijëve me dëmtim të dëgjimit, në prag të 3 dhjetorit, Ditës Ndërkombëtare të Personave me Aftësi të Kufizuara. Sipas tyre, opinion i gjerë është shumë pak i informuar me këtë paaftësi shqisore dhe sfidat që sjell në përditshmërinë e këtyre njerëzve.

Në një deklaratë për MIA-n, ata alarmojnë se në shoqërinë tonë ekziston një mospranim dhe stigmatizim i përgjithshëm i përdorimit të aparateve të dëgjimit. Ata duan të bëjnë një hap përpara në thyerjen e stereotipeve për humbjen e dëgjimit si paaftësi. Ata thonë se është koha për t'i dhënë fund diskriminimit ndaj aparateve të dëgjimit dhe përdoruesve të aparateve të dëgjimit.

“Fëmijët tanë me dëmtim të dëgjimit kanë vështirësi të mëdha në komunikim, pavarësisht nëse kanë një implant koklear, amplifikator apo nuk mbajnë aparat, komunikimi bëhet me anë të gjuhës së shenjave ose për disa nga fëmijët me vështirësi auditive. Implanti koklear është një arritje teknologjike për këta fëmijë që u lejon atyre të fitojnë dëgjim, por ky tingull që ata dëgjojnë është mekanik dhe shpesh i pakuptueshëm për ta, dhe rehabilitimi, për arsye të ndryshme, mund të jetë shumë i vështirë dhe i pamjaftueshëm, kështu që këta fëmijë mundet që asnjëherë të mos zhvillojnë të folurin”, shpjegon për MIA-n, Irena Llozanovska Pançevska, prind i një fëmije me dëmtim të dëgjimit me implant koklear.

Arsimi pa kapacite për nevojat e këtyre fëmijëve

Ajo thekson se me gjithëpërfshirjen këta fëmijë kanë hyrë në arsimin e rregullt, por që sipas saj nuk ka kapacitet për t'iu përgjigjur nevojave të tyre.

“Duhet një ndërgjegjësim më i madh se këta fëmijë janë me një funksionalitet të lartë, nevojitet një numër i madh mjetesh vizuale përmes të cilave këta fëmijë përvetësojnë materialin dhe natyrisht, theks i veçantë tek asistentët edukativë që duhet të kenë njohuri të gjuhës së shenjave, si gjuhë komunikimi me popullatën e shurdhër”, thotë Lozanovska-Pançevska.

Ajo rekomandon që të gjithë të vendosin veten në rolin e këtyre njerëzve, domethënë të imagjinojnë se si do të ishte të kalosh një ditë pa shqiptuar asnjë fjalë të vetme.

“Na takon ne t'i ndihmojmë të mësojnë të komunikojnë me ta, në mënyrë që të ndihen të barabartë me ne, por edhe të dobishëm. Në fund të fundit, qëllimi i përfshirjes totale, por edhe i Konventës për të Drejtat e Fëmijës, nënshkruese e së cilës është Maqedonia, është që çdo fëmijë të ketë akses adekuat sipas aftësisë së kufizuar për një arsimim të pa pengesa, dhe në fund të ciklit arsimor të prodhohet një individ i cili do të jetë në gjendje të jetojë në mënyrë të pavarur, të punojë, të krijojë familje dhe qjo që është më e rëndësishmja, të pranohen dhe të kuptohen nga mjedisi”, thekson Llozanovska Pançevska.

Ata refuzojnë aparatet e dëgjimit për të mos u ndjerë të turpëruar

Sanja Joviq Gjorgjievski është kryetare e Shoqatës së prindërve të fëmijëve dhe të rinjve me dëmtim të rëndë të dëgjimit dhe përdorues të implanteve kokleare, "Zemër kokelare " - Veles. Ajo kujton se nga viti 2019 e deri më sot janë zhvilluar takime të shumta me institucionet përkatëse të përfshira në proceset që ndërlidhen me respektimin e të drejtave të fëmijëve dhe personave me aftësi të kufizuara, sipas Konventës Ndërkombëtare për të Drejtat e Fëmijëve dhe Personave me Aftësi të Kufizuara. Është diskutur për problemet e përditshme të këtyre njerëzve. Disa nga problemet u zgjidhën. Të tjerat pjesërisht, kështu që lindi nevoja për të thjeshtuar disa procedura administrative.

“Procesi i implantit duhet të bëhet në moshë më të vogël për të arritur arritje më të mëdha të fëmijëve në fushën e të folurit. Aksesueshmëria e trajtimeve rehabilituese. Trajtimet rehabilituese falas ofrohen në Shkup dhe Manastir në qendrat e rehabilitimit të të folurit, në qytetet e tjera ato ofrohen me shpenzimet e prindërve. Kjo pjesë ka pësuar ndryshime, por procesi i licencimit të qendrave private është shumë i gjatë dhe ne si përdorues ende nuk e kemi ndjerë këtë”, nënvizon Joviq Gjorgjievski në një deklaratë për MIA-n.

Ndër nevojat e tjera të këtyre personave, ajo vë në dukje nevojën e zgjerimit të listës për shfrytëzimin e së drejtës për punë me kohë të pjesshme për prindërit e fëmijëve me dëmtime dëgjimi, sipas shkallës së nevojave rehabilituese të fëmijës.

“Fokusi kryesor i Shoqatës këtë vit është ndërgjegjësimi i të gjithë popullatës për ekzistimin e dëmtimit të dëgjimit si paaftësi shqisore. Në shoqërinë tonë vërehet një mosmiratim dhe stigmatizim i përgjithshëm i përdorimit të aparateve të dëgjimit, që nga aparatet më të zakonshme - amplifikatorët e dëgjimit, e deri te procesori koklear. Aparatet e dëgjimit fshihen ose preferohet të mos vihen, sesa të “turpërohemi” nëse i sheh dikush, thekson Joviq Gjorgjievski.

Ajo thotë se është koha të pranojmë që fëmijët që nuk dëgjojnë janë pjesë e shoqërisë sonë dhe shenjat dhe gjestet janë mjetet e tyre të komunikimit.

“Ne vetë bëjmë që shoqëria të jetë me ose pa diskriminim. Ne jemi shoqëri, le të fillojmë duke ndryshuar veten. Për të drejta dhe mundësi të barabarta, për përfshirje në çdo segment: zhvillimi i fëmijërisë së hershme, arsimimi, puna”, shton ajo.

Përdoruesit e implantit koklear me këtë zgjidhje moderne teknologjike - një implant koklear, siç shton ajo, janë ura lidhëse midis të shurdhërve dhe atyre që dëgjojnë.

“Implanti koklear është një zgjidhje për shurdhimin. Me këtë operacion dhe përdorimin e procesorit koklear, njerëzve plotësisht të shurdhër u jepet një shans për të dëgjuar dhe me shumë punë, këta njerëz kanë një shans për të zhvilluar të folurin, megjithëse është shumë e rëndësishme të theksohet se mosha kur kryhet ky implant luan një rol kyç. Këta njerëz janë me funksionalitet të lartë dhe në kushte të përshtatshme dhe me ndihmën e duhur, proces të përshtatshëm rehabilitimi e kështu me radhë, kanë mundësi të dalin nga aftësia e kufizuar, me procesorin që dëgjojnë dhe duke zhvillluar edhe të folurin - do të ishin si fëmijët - personat pa aftësi të kufizuara. Por nuk duhet të harrojmë se nëse bateria e

procesorit koklear mbaron, ata janë përsëri të shurdhër, domethënë janë plotësisht të varur nga kjo pajisje. Pikërisht për shkak të këtij funksionaliteti të të shurdhërve që përdorin implantin koklear, ata mund të jenë urë lidhëse në jetën e përditshme për personat e shurdhër që tashmë kanë shumë sfida për shkak të pamundësisë për të komunikuar në mjedisin ku jetojnë”, sqaron kryetarja e shoqatës.

Joviq Gjorgjievski i referohet edhe aktiviteteve për sensibilizimin e ekzistencës së këtyre personave në muajin dhjetor. Në qendrën kulturore-arsimore “Laboratorium” në Shkup sot mbahet një nga manifestimet me temën “Rritja e ndërgjegjësimit për diskriminimin tek paaftësitë shqisore: barazi për të gjithë fëmijët”. Po këtu, më 23 dhjetor, për të pestën herë do të mbahet festa e organizuar para Vitit të Ri për fëmijët me dëmtime dëgjimi.

“Kësaj radhe kemi ftuar edhe anëtarë nga Shoqata e të Shurdhërve “Mlad Znak” (Shenja e re). Ky është bashkëpunimi i parë konkret me “Mlad Znak” dhe shumë i rëndësishëm për të gjithë, sepse për herë të parë që nga implantimi i fëmijës së parë në Maqedoni 20 vjet më parë, personat e shurdhër dhe personat me implant koklear qëndrojnë së bashku në vijën e pare për të mbrojtur të drejtat e personave me dëgjim të dëmtuar. Ftojmë të gjithë qytetarët me qëllime të mira dhe kompanitë me përgjegjësi shoqërore që të bëjnë të lumtur të paktën një fëmijë me dëmtim të dëgjimit dhe t'i bashkohen fushatës "Dhuratë për Vitin e Ri për çdo fëmijë me dëmtim të dëgjimit". Gjithashtu duam të shprehim mirënjohjen tonë të madhe për miqtë tanë nga "Laboratoriumi", të cilët përveç se na hapën dyert, hapën edhe zemrat e tyre dhe na kushtojnë shumë kohë dhe vëmendje për të bërë një festë të veçantë dhe argëtuese të Vitit të Ri, për fëmijët tanë”, shton Joviq Gjorgjievski.

Bllazhe Darudov

Fot: Arkivi I MIA-s