Shkup, 28 nëntor 2024 (MIA) - Është shqetësues niveli i joambiciozitetit dhe mosinteresimit të grave për të marrë pjesë në jetën politike të shtetit, thekson Aleksandra Jovevska Gjorgjeviq e cila përpiloi studimin e OSBE-së "Pjesëmarrje e grave nga bashkësitë në jetën politike dhe publike në Maqedoninë e Veriut". Kjo, siç theksoi ajo, para se t'ua atribuojmë këtë kryesisht kufizimeve që janë të pranishme në shoqërinë tonë dhe i dekurajojmë gratë që të marrin atë rrugë karriere në jetën e tyre.

Sipas hulumtimit, vetëm 12 për qind e grave shqiptare dhe shtatë për qind e grave maqedonase kanë funksion të dukshëm në partinë politike, derisa pjesa tjetër barazohen me pjesëmarrje të përgjithshëm në vetë partinë politike. Rreth 10 për qind e grave nga bashkësitë pakicë i përkasin një partie politike. Kjo përqindje, sipas hulumtimit, është shumë e ulët.

Rekomandimet kryesore në studim janë që partitë politike duhet të përmirësojnë ndjeshëm nivelin e përfshirjes së grave, veçanërisht grave nga bashkësitë joshumicë në radhët e tyre. Është gjithashtu e domosdoshme të investohet në kapacitetet për të tejkaluar kufizimet shoqërore që gratë përjetojnë në rrugën e tyre të karrierës. Duhet investuar në mënyrë plotësuese dhe në kapacitetet që do të sigurojnë kujdes për të rriturit dhe fëmijët si kujdes që kryesisht bie mbi vetë gruan, në mënyrë që në atë rrugë gruaja të jetë e lirë të marrë jo vetëm rrugën politike si karrierën e saj, por çdo karrierë në jetë. Vëmendje duhet t'i kushtohet seriozisht përfshirjes së aspektit gjinor në krijimin e të gjitha politikave, por edhe monitorimit të zbatimit të atyre politikave, meqë studimi dëshmon se implementimi i kornizës normative në vendin tonë, edhe pse në një nivel të caktuar është solid, megjithatë është hallka më e dobët që kemi.

Gjorgjeviq bën të ditur se përmes tejkalimit të kufizimeve shoqërore, ne mund të sigurojmë qasje serioze për gratë në politikë dhe në të gjitha opsionet e karrierës në ambiciet e grave.

"Ajo që ndodh përsëritet jo vetëm në studimet tona, por edhe në rishikimin e të gjithë literaturës që kemi bërë është se një grua do të thoshte më plastikisht nga një vajzë që ne i përgatisim për jetën e tyre martesore dhe ambicia e saj për të ndjekur një rrugë karriere në aspektin e politikës ndalet në momentin që ajo hyn në martesë. Këtu i përgatisim ato për gjërat e tjera shoqërore që një grua duhet të bëjë, si të jetë amvise, të jetë grua dhe të jetë një nënë plotësisht e përkushtuar ndaj fëmijëve të saj. Përmes tejkalimit të kufizimeve shoqërore, ne mund të sigurojmë qasje serioze për gratë në politikë dhe në të gjitha opsionet e karrierës në ambiciet e grave, tha ajo.

Lidhur me vendet e rajonit të Ballkanit Perëndimor, Gjorgjeviq theksoi se sipas Indeksit të Hendekut Gjinor - Maqedonia në vitin 2023, ndër 174 vende është renditur në vendin e 74-të. E në renditjen botërore, ne jemi diku në mes për sa i përket madhësisë së hendekut gjinor në disa fusha duke përfshirë ekonominë, politikën, shëndetësinë dhe arsimin. "Hendeku gjinor është rreth 81 për qind, gjë që është shqetësuese. Këto janë tregues që janë alarmues dhe ne duhet të angazhohemi për zvogëlimin e hendekut gjinor", tha ajo.

Susan Penksa, u.d. shefe e OSBE-së në Shkup, theksoi se është e nevojshme që të gjithë ne të punojmë së bashku në mënyrë që të jemi në gjendje të rrisim pjesëmarrjen e grave në jetën politike dhe publike.

"Ky raport tregon se shumë gra përballen dhe vazhdojnë të përballen me pengesa sistematike dhe pabarazi që pengojnë përfshirjen e tyre të plotë dhe aktive në proceset e vendimmarrjes. Ky hulumtim ofron zgjidhje për 14 fusha që kërkojnë përgjigje dhe adresim dhe zbatimi i tyre do të jetë në gjendje të transformojë peizazhin politik", tha Penksa.

Misioni i OSBE-së në Shkup, siç tha, është plotësisht i përkushtuar në adresimin e sfidave.

"Në muajt e ardhshëm, ne do të punojmë krah për krah me shoqërinë civile, me bashkësi të ndryshme, me institucione në mënyrë që të mund të hartojmë dhe zbatojmë politika që do të promovojnë barazinë gjinore në politikë në mënyrë që të parandalohet dhuna, diskriminimi dhe gjuha e urrejtjes, mentorimi dhe programet e udhëheqjes për gratë nga bashkësitë pakicë. Është e nevojshme që të gjithë të punojmë së bashku në mënyrë që të rrisim pjesëmarrjen e grave në jetën politike dhe publike. Ndonëse mund të ketë shumë sfida në këtë rrugë, megjithatë, me përpjekje të përbashkëta kolektive ne mund të bëjmë ndryshime në mënyrë që këto gra nga bashkësitë pakicë të mund të marrin pjesë në mënyrë të barabartë në jetën politike dhe publike. Ne mund të krijojmë mjedis në të cilin gratë, pavarësisht nga prejardhja e tyre, mund të krijojnë të ardhmen e Maqedonisë së Veriut", tha Penksa.

Nënkryetarja e Kuvendit të Republikës së Maqedonisë së Veriut, Vesna Bendevska, theksoi se ky hulumtim do të tregojë se absolutisht nuk kemi arritur, nuk kemi kapur, nuk kemi ofruar një mundësi ligjore që do të garantojë gjithashtu që gratë nga bashkësitë pakicë të marrin pjesë në përputhje me përfaqësimin procentual të tyre. Siç tha ai, në regjistrimin e fundit të vitit 2021, 9,5 për qind i përkisnin popullsisë së bashkësive jo-shumicë. Gratë e bashkësive jo-shumicë mbeten ende të padukshme nga pikëpamja politike, për sa i përket pjesëmarrjes aktive politike", tha Bendevska.

Foto: arkivi i MIA-s/arkivi privat i oratoreve