Shkup, 31 tetor 2024

Shënimi i 30 vjetorit të vendosjes së bashkëpunimit diplomatik ndërmjet Austrisë dhe Maqedonisë së Veriut, me prezantimin e ekspozitës “Arti bashkëkohor austriak pas vitit 1945”, sjell në skenë imazhin e kornizës miqësore mes nëntë vendeve. Ky bashkëpunim i jashtëzakonshëm bazohet në kontakte personale si dhe në kontakte kulturore dhe ekonomike. Pjesëmarrja në zhvillimin e mëtutjeshëm të marrëdhënieve miqësore është e një rëndësie të madhe për Ambasadën austriake në Shkup, për çka flet protokolli i lartë në hapjen e ekspozitës.

Fillimisht publikun dhe përfaqësuesit e lartë nga Austria i përshëndeti Maja Nedellkoska Bërzanova, drejtoreshë e Galerisë Nacionale.

“Galeria Nacionale, si institucioni më i vjetër dhe drejtues i veprimtarisë galerisë dhe muzeut në vendin tonë, që nga themelimi i saj në vitin 1948 e deri më sot, përpiqet të paraqesë shprehjet artistike dhe autorët më të larmishëm që luajtën një rol të rëndësishëm dhe lanë një shenjë të veçantë në afirmimin dhe tendencat zhvillimore si në artin bashkëkohor maqedonas ashtu edhe më gjerë në atë botëror. Ekspozita "Arti bashkëkohor austriak pas vitit 1945", e vendosur këtu në objektin e Hamamit të Daut Pashës", një monument kulture që daton nga gjysma e dytë e shekullit të 15-të dhe hapjen e së cilës jemi prezent sonte, është pjesë e një serie të evenimenteve kulturore të organizuara me rastin e 30-vjetorit të vendosjes së bashkëpunimit diplomatik mes dy vendeve tona mike. Evenimentet e tilla janë, para së gjithash, një pasqyrim i respektit të ndërsjellë shumëvjeçar në ndërtimin e lidhjeve të rëndësishme kulturore dypalëshe.

Nëse pajtohemi se gjuha e artit dhe e kulturës është një gjuhë universale që në vetvete krijon, ndërton dhe ushqen vlera të përgjithshme njerëzore, atëherë mund të themi se pikërisht nëpërmjet afirmimit të krijimtarisë artistike mund të forcojmë realisht lidhjet kulturore midis popujve dhe vendet në masën më të madhe duke vënë në pah gjithmonë vlerat e ndërsjella dhe universale dhe duke nxitur ekskluzivisht një dimension të caktuar humanist”, theksoi Nedellkoska Bërzanova.

Toni gjithmonë pozitiv dhe miqësor i ambasadorit austriak jehoi edhe këtë herë në hapësirën e galerisë së Hamamit të Daut Pashës:

“Kreativiteti artistik, shprehja dhe veprat që dalin prej tyre janë gjithmonë të ndikuar nga tradita dhe trashëgimia. Megjithatë, këto ndikime mund të shërbejnë si frymëzim për forma të reja artistike, qoftë përmes rebelimit, kundërshtimit ose përgjigjeve ndaj peripecive, kërcënimeve, fatkeqësisë ose shkatërrimit. Nga ana tjetër, këto forma të reja mund të evoluojnë në shprehje ironie ose tjetërsimi. Pyetja nëse viti 1945 paraqiste një fillim të ri për artin austriak apo nëse vazhdimësitë nga para të ashtuquajturit "Anshlus" në mars 1938 po lëviznin, apo edhe nëse linjat zhvillimore nga para viti 1918 luanin ende një rol, është një pyetje që ndoshta mund të përgjigjet vetëm me "të gjithë ata, sigurisht". Progresi i arritur pas Luftës së Dytë Botërore - i rrënjosur në vlerat iluministe si të drejtat e njeriut, demokracia, sundimi i ligjit dhe ekonomia (sociale) e tregut dhe zbatimi i tyre - ka pasur një shtrirje të gjerë dhe pjesëmarrës. Ky ndryshim, i cili u largua nga idealet totalitare dhe zgjati deri në fund të Perdes së Hekurt, solli një diversitet të paparë në shoqëri dhe kulturë. Një diversitet stilistik, konceptual dhe krijues vazhdimisht evoluon që është në kontrast me klasifikimet më rigide të epokave të mëdha artistike të së kaluarës dhe mund të konsiderohet ende një tipar përcaktues i zhvillimit kulturor global - përfshirë edhe në Austri.

Gjatë vlerësimit të cilësdo vepre artistike, sigurisht që është e dobishme të shihet si një pasqyrim të kohës dhe shoqërisë së saj, me të gjitha kompleksitetet dhe çrregullimet e saj – shpesh të ndërthurura me origjinën dhe rrethanat personale të artistit. Sa bëhen avangarde, bashkëkohore apo retrospektive fushat e ndryshme të shprehjes artistike - qoftë në një vend, rajon apo në nivel ndërkombëtar - shpesh mund të kuptohet siç duhet vetëm vite më vonë në retrospektivë." - ndau në fjalimin e tij, ndër të tjera, Ambasadori austriak, z. Martin Pammer. 

Në realizimin e ekspozitës “Arti bashkëkohor austriak pas vitit 1945”, është përfshirë Ministria e Kulturës dhe Turizmit, e cila paraqet mbështetje të drejtpërdrejtë të bashkëpunimit dhe veprimtarisë kulturore ndërkombëtare. Protokolli i evenimentit u plotësua me praninë dhe fjalimin e sekretarit shtetëror në Ministrinë e Kulturës dhe Turizmit.

“Kjo ekspozitë është shenjë respekti mes dy vendeve, shenjë mbështetjeje për identitetin kulturor të popujve, por edhe lidhje e thellimit të ndërsjellë të marrëdhënieve në më shumë nivele.

Me këtë pasqyrë të artit bashkëkohor austriak, veprave dhe autorëve që kanë ushtruar një lloj ndikimi në modernitetin evropian dhe ballkanik, shënojmë 30 vjet nga vendosja e marrëdhënieve diplomatike mes dy vendeve tona. Natyrisht, projekte të tilla serioze i japin një cilësi të re ndërtimit të marrëdhënieve dypalëshe, duke vënë në dukje rëndësinë dhe forcën e artit në ndarjen e vlerave evropiane.

Së fundi, dua të shtoj se anticipimi i dialogëve të rinj ndërkulturor dhe ndërshtetëror nuk mbaron me këtë projekt.

Kultivimi i traditës së marrëdhënieve të ndërsjella në të gjitha sferat me Republikën e Austrisë na obligon të qëndrojmë konsekuent, të vazhdojmë në rrugën përmes së cilës është trasuar miqësia jonë e vërtetë dhe fokusimi në perspektiva të reja për brezat e ardhshëm.

Të vazhdojmë të arrijmë rezultate të jashtëzakonshme, me vetëdijen se ka një numër të madh mundësish që presin të realizohen, shumë aktivitete dhe projekte të reja në kulturë, përmbajtje të reja që do t'i përforcojnë marrëdhëniet edhe në rajon”, është pjesë e fjalimit të Marija Gjorgovës, sekretar shtetëror në Ministrinë e Kulturës dhe Turizmit.  

Dr. Kristof Tun-Hoenshtajn, ambasador dhe udhëheqës i Drejtorisë për Bashkëpunim Kulturor në Austri. Ministria e Çështjeve Evropiane dhe Ndërkombëtare sqaroi rëndësinë e shkëmbimeve kulturore në procesin e integrimit evropian.

Kuratori i ekspozitës, Prof. Vollfgang Bandion e kishte fjalën përfundimtare për prezantimin e përzgjedhjes nga koleksioni privat i artit bashkëkohor austriak pas Luftës së Dytë Botërore.

Ministria e Kulturës

______________________________________________________________________________________________________

MIA këto tekste i publikon në formën integrale dhe origjinale dhe nuk mban përgjegjësi për përmbajtjen e tyre dhe as për mangësitë eventuale drejtshkrimore apo gabimet e shtypit.