Shkup, 25 prill 2024 (MIA) - Nënkryetarja e GROM dhe bartëse e Njësisë Zgjedhore 1 të кoalicionit "Guximshëm për Maqedoninë" Dobrilla Andonovska në intervistën për MIA-n shprehet se fokusi i saj, nëse fiton mandat parlamentar, do të jenë reformat në shëndetësi, arsim, reformat sociale. Aјо shprehet se duhet të bëhen reforma rrënjësore në shëndetësi dhe se para së gjithash duhet të fillojmë me kapitalin njerëzor, të stafit që duhet të fillojë që gjatë studimeve në Fakultetin e mjekësisë...Lidhur me atë se me kë do të bënin koalicion, me LSDM-në apo me VMRO-DPMNE-në, shprehet se preferojnë të mbeten në opozitë nëse nuk pajtohen me politikat e përgjithshme. Sa i përket propozimit të partive shqiptare për zgjedhjen e presidentit të vendit në Kuvend me shumicë prej dy të tretave, shprehet se kjo nuk është mirë, sepse megjithatë qytetarët duhet të vendosin të gjithë se kush do të jetë president i shtetit, e jo partitë. Lidhur me vendosjen e liderit të GROM Stevço Jakimovski në listën e zezë të Shteteve të Bashkuara dhe si ka ndikuar kjo në anëtarësinë, shprehet se gjendja nuk është e lehtë, por kjo më shumë ka çuar në afrimin më të madh të rradhëe në partinë.

Si parti dhe koalicion, ata nuk mbështesin ndryshimet kushtetuese, siç thotë ajo, vetë hapja e Kushtetutës është hapja e një kutie të Pandorës.

"Dëshirat është evidente se rriten, siç është dëshira për të zgjedhur president të shteti në Parlamentin e Maqedonisë, ndërsa nuk e dimë se cila do të jetë dëshira e radhës. Në mënyrë kategorike jo për hapjen e Kushtetutës dhe përfshirjen e bullgarëve sepse ajo pako nuk do të mbyllet plotësisht në raport me kombin tonë dhe gjuhën maqedonase. Si parti dhe si koalicion, nuk kemi asgjë kundër bullgarëve, nuk kemi asgjë kundër të gjitha atyre që duhet të përfshihen dhe të tjerëve që duhet të përfshihen, por kjo duhet të jetë në një pako. Ne për Evropën. Le të ulen ata që duhet të bien dakord çfarë duhet të dakordojnë, është një pako e mbyllur. Atëherë nuk shohim ndonjë problem, por jo edhe me këtë gjendje – shantazhin që është nga ana e kampusit partiak shqiptar", thekson Andonovska për MIA-n.

Për sa i përket shëndetësisë, ajo si mjeke, shprehet se kanë detektuar problemet dhe dobësitë e hidhura të sistemit tonë shëndetësor, sidomos gjatë krizës së Kovid-it.

"Pikëpamja ime personale në lidhje me krizën e Kovid-it, një gabim themelor i autoriteteve të atëhershme, të cilave megjithatë u shpreh mirënjohje se kanë bërë përpjekjet e tyre maksimale, por gabimi themelor sipas mendimit tim, kjo nuk është pjesë e një pikëpamjeje partiake, por personalisht i imi si profesionist shëndetësor që kaloi 35 vjet në shëndetin publik dhe privat, është se shëndeti privat nuk arriti të bashkohej me shëndetin publik. Ky është gabimi themelor dhe një gabim i papranueshëm, dhe prej andej nxorëm të gjitha pasojat në lidhje me jetët e humbura njerëzore...Ne atëherë faktikisht kemi mirëmbajtur dy sisteme paralele - shëndetësinë private dhe shëndetësinë publike. Ne e dimë se çfarë çoi deri te kjo, njerëzit po e ekspozonin veten ndaj kostove të mëdha, duke filluar nga laboratorët deri te spitalet private, të cilat ata nuk e gjetën të udhës që të jenë në shërbim të shëndetësisë publike", thekson Andonovska.

Prandaj, ajo propozon ndryshime ligjore, sepse, siç shprehet, shëndetësia duhet të jetë një dhe e vetme.

"Ajo që dua të them është se kemi punonjës shëndetësorë të jashtëzakonshëm si mjekë, pra infermierë me arsim sipëror, me arsim të lartë, stafin e përgjithshëm shëndetësor. Ajo që mungon është organizimi i mirë, respekti i një hierarkie dhe vlerësimi i cilësive në aspektin e arsimit, përvojës dhe shkathtësive. Kjo na mungon neve. Ne nuk mund të lejojmë që ministrat tanë të ndërrohen çdo vit ose çdo gjashtë muaj ose çdo dy muaj. Ne nuk mund të lejojmë që drejtorët që zakonisht duhet të jenë mjekët më me përvojë në mënyrë që të gëzojnë reputacion midis punonjësve dhe pacientëve, por ata gjithashtu duhet të jenë menaxherë të mirë, t'i ndërrojmë si çorape çdo gjashtë muaj. Ne kemi pasur raste të tilla, do të përmend, kemi pasur rast të ndërrimit të drejtorit të Kirurgjisë Kardiake ku falë atij ekipi të krijuar nga vetë ai profesor kemi hyrë në historinë e transplantimit të zemrës jo vetëm në Ballkan, por edhe në Evropë, një hap i madh përpara. Janë politikat e gabuara të personelit që çojnë në rezultate disfatuese. Gjëja e dytë dhe themelore është se kur fillon një projekt në shëndetësi, fillon një investim, tjetri ndërpret atë investim ose ndërpret atë ide ose atë projekt pilot nëse ka filluar dhe fillon përsëri nga fillimi. Kjo na përsëritet në të gjitha fushat e shoqërisë dhe mendoj se është e papranueshme", thekson Andonovska.

Ajo shprehet se në reformat në shëndetësi do të fillonte së pari me kapitalin njerëzor dhe kadrovik, duke theksuar se duhet pasur kujdes rreth akreditimit të fakulteteve të mjekësisë.

"Ku do të fillonit me reformat në shëndetësi? Do të filloja së pari, siç thashë në fillim, me kapitalin njerëzor, me kapitalin kadrovik që duhet të fillojë që gjatë studimeve në Fakultetin e Mjekësisë. Ne kemi disa fakultete të mjekësisë në shtet. Mendoj se duhet treguar shumë kujdes rreth akreditimit të çdo fakulteti, universiteti, veçanërisht në fushën e mjekësisë. Ne kemi, siç thashë, kuadër mësimdhënës të shkëlqyer, por nuk e di se sa përdoret në maksimum në edukimin e mjekëve të rinj. Këto ditë është aktuale, e kjo zvarritet prej vitesh, statusi i specialistëve privatë. Këtu do të shtoja statusin e mjekëve të rinj që janë në stazh të detyrueshëm prej gjashtë muajsh. Megjithëse duhet të pranoj se ata për herë të parë në kohën e ministrit Filipçe morën kompensim mujor prej 26.000 denarësh, po flas për kategorinë e specialistëve privatë, ndërsa praktikantët marrin 15.000 denarë simbolikë, ky është një hap përpara, mirëpo ata nuk kanë sigurim shëndetësor. Mjeku që është në specializim privat, që financon veten të ketë sigurim shëndetësor, ndërsa i ka të gjitha detyrimet e punës në klinika dhe institucione të tjera shëndetësore, spitale të veçanta, etj. Tani kishim edhe protesta masive, ato janë në një fazë protestash ku 400 specializantë privatë janë vënë në situatë të palakmueshme", theksoi Andonovska për MIA-n.

Problemin e sheh edhe në partizimin e kuadrove shëndetësore.

"Problemi është në partizimin e njëqindpërqindtë të kuadrove. Shumë rrallë nga personeli mjekësor, veçanërisht personeli i specializuar i doktorëve nuk janë as të përfshirë në mënyrë aktive në disa parti dhe tani ju në këtë periudhë të kaluar keni pasur një ndarje, ndarje të indeve shëndetësore të të tre partive qoftë në pushtet apo në opozitë me partitë më të mëdha sepse të njëjtat së pari kryejnë punësime masive. Ne e dimë se si shkon renditja e testimeve që po bëhen, ky është një problem që po zvarritet si nga autoritetet e kaluara ashtu edhe nga autoritetet aktuale duke menduar se kjo edhe pak më shuml i sofistikonte metodat. Për momentin keni 400 specializantë privatë për të cilët nuk bëjmë asgjë për t 'i mbajtur këtu. Ju keni 350 mjekë që janë të regjistruar në Agjencinë e punësimit, 50 prej të cilëve janë në Shkup, pjesa tjetër janë në të gjithë territorin – presin që dikush të zgjidhë problemin e tyre, t'u bëjë atyre një ofertë me të cilën do të qëndronin në shtet", thekson Andonovska.

Ajo porositë ministrin e ardhshëm të Shëndetësisë të formojë ekip jopartiak, të përbërë nga kuadër shumë profesional.

"Kushdo që do të jetë ministër i Shëndetësisë në të ardhmen, gjëja e parë që duhet të bëjë është të formojë ekip jopartiak, ekip të kuadrove shumë të kualifikuara. Ata nuk është e thënë të jenë domosdoshmërisht teoricienë. Njerëzit që përballen çdo ditë me këto probleme. Duhet të ndryshojmë diçka. Këto lëshime që kemi pasur pas 33 vjet shteti të pavarur janë të papranueshme", tha Andonovska.

Ajo nuk pajtohet me paralajmërimin e ministrit të Jashtëm Bujar Osmani se vendi duhet të dalë nga iniciativa Ballkani i hapur, kryesisht për shkak të migrimit të personelit mjekësor.

"Absolutisht jo, sidomos në këtë fazë kalimtare, hyrjen në Bashkimin Evropian që presim, shpresojmë që do të jetë kur të jetë më mirë sa më shpejt të jetë e mundur, të mos jetojmë në ndonjë hapësirë të ndërmjetme, por është mirë përveç ekonomisë – shkëmbimi tregtar, doganat, etj., lëvizja më e shpejtë, transporti, është absolutisht e rëndësishme edhe për shëndetësinë. Pse nuk duhet të ketë qarkullim të kuadrove me personel deficitar. Qëllimi im është, të paktën do të legalizohen", shprehet Andonovska.

Ajo shton se në rajon "shëtisin" mjekë, specialistë nga disa vende jo vetëm nga Ballkani, por edhe nga shtete të tjera, të cilat nuk janë të licencuara te ne, dhe porositë Qeverinë e ardhshme të merret me këtë problem.

Sa i përket zgjedhjeve të ardhshme parlamentare, nëse ata presin të hyjnë në Kuvend, duke marrë parasysh se modeli aktual zgjedhor nuk është i favorshëm për partitë më të vogla, Andonovska beson se ky model, i cili është në favor të partive të mëdha, nuk do të ndryshohet për një kohë të gjatë.

"Absolutisht nuk është i favorshëm. Dhe u përshtatet vetëm partive më të mëdha. Këtu, disa nga partitë më të vogla që tani kanë deputetët e tyre deklaruan në zgjedhjet e kaluara se për sa deputetë u janë shkurtuar mandatet pikërisht sepse nuk është një njësi e vetme zgjedhore. Mendoj se ky model nuk do të ndryshojë për një kohë të gjatë sepse gjithmonë diktohet nga partitë e mëdha, të cilat nuk janë kryesisht demokratike. Po, presim deputetët tanë. Nuk do të doja të spekuloja për numrin sepse ne si parti që jemi në këtë koalicion nuk jemi të mëdha, por kemi një grup të madh të mbështetësve tanë si parti ashtu edhe lidershipet tona dhe si politika që kemi mbrojtur për vite me radhë dhe kjo është një mundësi për të thënë se si do të vepronim më tej. Po, presim, sa do të jetë numri varet nga votuesit që do të na japin besimin. Shpresoj se do të jemi faktor i rëndësishëm për të marrë vendime të mëdha dhe për të qenë pjesë e degës ekzekutive dhe për të vendosur. Megjithatë, jo me çdo kusht", shprehet Andonovska.

Kur u pyet nga MIA nëse duhet të bashkohen në koalicion, do të preferonin të bashkoheshin me LSDM-në ose VMRO-DPMNE-në, shprehet se me të gjithë ata që nuk do të mbështesnin ndryshimet kushtetuese në mënyrën se si janë dhënë për momentin.

"Nëse ka disa modifikime për të përmbushur atë që ne kërkojmë që paketa e plotë të mbyllet, atëherë do të hynim, por preferojmë të qëndrojmë në opozitë nëse nuk pajtohemi me politikat e përgjithshme", theksoi Andonovska.

Sa i përket propozimit të partive shqiptare për zgjedhjen e presidentit të vendit në Kuvend me shumicë prej dy të tretave, shprehet se kjo nuk është mirë, sepse megjithatë qytetarët duhet të vendosin të gjithë se kush do të jetë president i shtetit, e jo partitë.

Lidhur me vendosjen e liderit të GROM Stevço Jakimovski në listën e zezë të Shteteve të Bashkuara dhe si ka ndikuar kjo në anëtarësinë, shprehet se gjendja nuk është e lehtë, por kjo më shumë ka çuar në afrimin më të madh të rradhëve në partinë.

"Pra, ajo që ishte interesante ishte t'i përafronim edhe ma shumë radhët tona. Gjendja nuk është e lehtë. Megjithatë, kur e di se faqja jote është e pastër, kush ishim ne është më shumë mbështetje se më parë. Listat e zeza janë diçka krejtësisht tjetër. Ato ndalojnë hyrjen në një shtet të caktuar, i kanë edhe shtetet tjera jo vetëm partneri ynë strategjik dhe ndalojnë funksionimin afarist. Kushtetuta jonë mbi të gjitha nuk lejon atë që disa politikanë donin të impononin në raport me ligjin – ndryshimet, kjo para së gjithash është antikushtetuese. Nëse u referohemi ligjeve në partnerin tonë strategjik atje, e dimë se kandidati presidencial Tramp mund të jetë i kandiduar dhe të gjendet në burg. Pra, ligjet e tyre janë krejtësisht të ndryshme, kështu që ne kemi ligjet tona që janë të sakta dhe kjo absolutisht nuk duhet të pasqyrojë ose të pasqyrojnë disponimin e qytetarëve", theksoi Andonovska për MIA-n.

Neda Dimova Prokiq

Foto: MIA

Video dhe montazhi: Andrej Brankoviq dhe Vlladimir Rabasoviq