A është gati Turqia për një operacion të ri ushtarak në Siri?
- Post By Fami Bajrami
- 21:33, 22 nëntor, 2022
22 nëntor 2022
Al Xhazira
"Ndoshta një natë do të vijmë në befasi"
Është një frazë që presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan e ka thënë prej vitesh, veçanërisht pasi ai nisi tre fushata ushtarake në veri të Sirisë pas një përpjekjeje të dështuar për grusht shteti në Turqi në vitin 2016.
Në qershor, Erdogani tha se një operacion i ri ushtarak turk ishte planifikuar dhe do të synonte rajone pranë kufirit siriano-turk, si Kobane (Ain al-Arab), Tal Rifat dhe Manbixh, të kontrolluara nga Forcat Demokratike Siriane kurde (SDF), të cilën Turqia e konsideron një degë të Partisë Punëtore Kurde (PKK).
Por megjithëse operacioni dukej i pashmangshëm në atë kohë, ai nuk u nis dhe Rusia, Irani dhe Perëndimi i bënë presion Ankarasë që të heqë dorë prej tij.
Bombardimi i fundit në Stamboll ka ndezur spekulime nëse Erdogani do t'i kthejë paralajmërimet në veprim.
Zyrtarët turq thonë se rezultatet e një hetimi paraprak për sulmin në Avenunë Istiklal, zona turistike më e frekuentuar dhe më e popullarizuar e Stambollit, në të cilën u vranë gjashtë civilë, të çojnë tek PKK-ja dhe Njësitet e Mbrojtjes së Popullit (YPG), forcat e të cilave janë kryesisht të përbëra nga SDF-ja.
Sulmi si justifikim për veprim
PKK-ja është cilësuar si një "grup terrorist" në Turqi, por edhe në SHBA dhe në Bashkimin Evropian, por SDF-ja, ndër të tjera gëzon mbështetje nga SHBA-ja, ndër të tjera, për shkak të betejave të përbashkëta kundër forcave të Shtetit Islamik.
Rrëfimi në thonjza i sulmuesit të dyshuar forcoi argumentet e atyre që po komplotonin një operacion ushtarak.
Siriania nga Deir ez-Zor thuhet se ka deklaruar se dy muaj para sulmit, ata kanë trajnuar IPG-në në qytetin sirian të Manbixh, një tjetër objektiv i operacioneve ushtarake turke.
PKK-ja mohoi se kishte marrë pjesë në sulm, duke deklaruar se nuk do të synonte civilët, pavarësisht fakteve historike për të kundërtën.
Simpatizantët e PKK besojnë se Ankaraja do ta përdorë bombardimin për të justifikuar një operacion ushtarak të shumëpritur në Kobane.
Mes ndjenjave nacionaliste dhe anti-siriane në rritje përpara zgjedhjeve të qershorit të vitit 2023 në Turqi, ministri i Brendshëm turk, Sulejman Sojlu tha se sulmi në Stamboll do të hakmerret, duke ngritur mundësinë e një sulmi ushtarak në Siri, derisa ai foli me gazetarët pas sulmit.
Sipas kolonelit në pension të inteligjencës turke Koskun Basbug, sulmi aktualisht nuk paralajmëron një kthim në periudhën 2015-2017, kur Turqia pësoi sulme të shpeshta nga ISIL dhe grupet e lidhura me PKK.
Kur u pyet nëse një operacion i ri ushtarak ishte në horizont, Basbug u përgjigj se mendonte se mund të mos ishte koha e duhur për të.
“Turqia ka kapacitetet dhe burimet e nevojshme për të nisur një operacion në pjesën veriore të Sirisë”, theksoi ai për Al Xhazirën.
SHBA-ja në një pozicion balancues
Por ka lojtarë të tjerë në fushë, duke përfshirë SHBA-në, Rusinë, Iranin dhe qeverinë siriane.
“Ankaraja gjithmonë shpresonte se të gjitha palët do të arrinin një marrëveshje (për një operacion ushtarak në pjesën veriore të Sirisë), por askush nuk do ta bëjë këtë, veçanërisht jo Shtetet e Bashkuara të Amerikës”, shtoi Basbug.
Shtetet e Bashkuara, aleati i Turqisë në NATO, u gjendën në një akt të vështirë balancimi, duke u përpjekur të largojnë Ankaranë që të sulmojë SDF-në duke kuptuar frikën e sigurisë së Turqisë.
Koloneli amerikan në pension Riçard Autzen tha se do të ishte shumë e vështirë për çdo vend, përfshirë SHBA-në, të kundërshtonte të drejtën e Turqisë për vetëmbrojtje, por se reagimet e SHBA-së dhe BE-së bazohen në interesat e tyre kombëtare.
Ai thotë se e kupton pse Turqia nuk i dëshiron IPG-në dhe PKK-në në kufijtë e saj.
“Por qëndrimi amerikan është se nuk duhet të ketë asnjë operacion që do të rrezikonte përpjekjet amerikane antiterroriste dhe stabilizuese në Siri”, sqaroi ai.
Autzen iu referua bashkëpunimit SHBA-Ankara gjatë operacionit turk të vitit 2019 që synonte Tal Abjalin dhe Ras al-Ain në Sirinë Veriore.
Sipas Autzen, gjatë atij operacioni Turqia ishte shumë e kujdesshme, duke u përpjekur të shmangte shkaktimin e ndonjë rreziku për ushtarët amerikanë të vendosur në pjesën veriore të Sirisë.
“Ka ende një ushtri amerikane në pjesën veriore të Sirisë dhe supozoj se Turqia do t'i kushtojë po aq vëmendje”, pohon ai.
SHBA-ja nuk është e vetmja fuqi botërore për të cilën Turqia duhet të shqetësohet.
Rusia mbështet qeverinë siriane dhe ka luftuar kundër aleatëve turq në opozitën siriane. Moska gjithashtu ka lidhje të forta me SDF-në.
Operacionet e suksesshme turke në Irak
Sipas Halil Ibrahim Albajrak, një eksperti të inteligjencën dhe sigurisë turke, Rusia dhe SHBA-ja janë fqinjët de facto të Turqisë në kufirin e saj jugor me Sirinë.
Kjo përbën një problem për Turqinë, e cila mendon se as Moska dhe as Uashingtoni nuk i kanë zbatuar premtimet, se shqetësimet e sigurisë së Ankarasë do të shqyrtohen.
“Përkufizimi i kërcënimit nga Turqia, veçanërisht në Siri dhe Irak, ka qenë gjithmonë i qartë dhe i shpjeguar shumë herë si për SHBA-në ashtu edhe për Rusinë”, nënvizoi Albajrak për Al Xhazirën.
Siç pretendon ai, "asnjë vend tjetër në sistemin ndërkombëtar nuk ka qenë aq e cënuar nga terrorizmi se Turqia".
“Kemi arsye bindëse për kryerjen e një operacioni ushtarak. Asnjë vend i BE-së nuk ka një kufi 800 kilometra të gjatë ku lind terrorizmi”, vuri në dukje ai.
Në sytë e Turqisë, operacionet ushtarake kundër PKK-së dhe grupeve të lidhura me të tashmë kanë dhënë fryte, jo vetëm në Siri, por edhe në Irak.
Sipas Basbugut dhe Albajrakut, prania e PKK-së në Irak pothuajse është zhdukur, si rezultat i operacioneve turke në pjesën veriore të vendit.
Por Basbug mendon se Turqia nuk do të nisë një operacion në Siri derisa të përfundojë fushatën ekzistuese në Irak.
Në vend të kësaj, ai theksoi se, pret që sulmet e kufizuara të IPG-së në Siri të vazhdojnë derisa të nisë një operacion në shkallë më të gjerë.
Sipas Basburgut, "ne pothuajse kemi ardhur në fund të operacionit në Irak".
“Kur të përfundojë, do të kemi një lidhje të shkëputur mes PKK-së në Irak dhe IPG-së në Siri. Një operacion në shkallë të plotë, për të cilin ne jemi aktualisht në gjendje ta bëjmë, por mund edhe të mos jetë as i nevojshëm”, konkludoi ai.